Vujović (crnogorska dinastija)

Vujović (crnogorska dinastija)

Ovaj članak ili dio članka nije pokriven izvorima. Pomozite Wikipediji navođenjem odgovarajućih knjiga, članaka u časopisima ili internetskih stranica.

Vujović (crnogorska dinastija)

Ovaj članak ili odjeljak nije wikipediziran. (Rasprava) Tekst članka treba preurediti u wikitekst. Potom uklonite ovaj predložak.

Vujović (crnogorska dinastija)

Ovaj članak nema wikipoveznica ili ih ima premalo. Članak treba dopuniti dodavanjem wikipoveznica na druge pojmove.

Vujović (crnogorska dinastija)

Ovaj članak ili jedan njegov dio zahtijeva jezičnu i pravopisnu doradu. Članak treba preurediti u skladu s gramatičkim i/ili pravopisnim pravilima standardnoga hrvatskog jezika.

Vujović - Ljubotina su dinastija koja je vladala od osnivanja imena Crne Gore, tj. od 1498. do 1748. godine, u kontinuitetu. Dakle između dvije dinastije Crnojevića i Petrovića. Rodonačelnik dinastije je vojvoda Vuk Markov Vojinović - Vujo, porijeklom iz Vučitrna po čijem je nadimku porodica preuzela prezime u čast.

Povijest dinastije Vujović

Šema prikazuje rodoslov dinastije Vujović

Prema svim izvorima Vujovići u Ljubotinu vode direktno porijeklo tj. prirodni su produžetak pravoslavna srednjovjekovne vlastele Vojinovića iz Vučitrna. Ova vlasteoska porodica je u direktnoj vezi kako tazbinskoj tako i krvnoj sa svetorodnom lozom Nemanjića. Najstarijeg predaka i osnivača porodice Vojinović koji se pamti je Vlastelin Vojvoda Vojin kraljevski stegonoša (baro et vexilifer), Zet kralja Stefana Dečanskog, gospodar Gackog. Bio je jedan od najistaknutijih velmoža kralja Stefana Uroša III Dečanskog, a pripadao je krugu velikaša oko mladog kralja Stefana Dušana. Vojvoda Vojin je imao tri brata što je otkriće novijeg datuma od čega se zna da je jedan sahranjen u manastiru Banja kod Priboja. Sinovi vojvode Vojina su Miloš Altoman i Vojislav.Takođe je od značaja da se vojvoda Vojin dva puta ženio, i imao iz drugoga braka sinove Dimitrija i Tomaše (Tom). Zajedno sa svojim ocem Vojinom stariji sinovi su učestvovali u slavnoj bici kod Velbužda, a potom su i otvoreno stali na stranu mladog kraljevića Dušana kao najbliža pratnja u sukobu s njegovim ocem. Samome krunisanju u Svrčinu prisustvovala je cela porodica Vojinovića

Odlaskom posljednjeg vladara iz dinastije Crnojević, Đurađa koji je odselio u Veneciju i ostavio svoju zemlju težnje turskih zavojevača su usmjerene ka ostatku slobodne crnogorske teritorije. Jeidni od preostalih vlastelina Vuk Markov Vojinović - Vujo od milošte, zadaje odlučan otpor Turcima Osmanlijama i poturicama. Godine 1502 na Mitrovdan vojvoda Vuk je napadnut od poturčenog bega Meda Bajičića u sadejstvu s ostalim poturicama po nalogu Firus Bega. Po pogubljenju ovih poturica i silovitosti odbrane svojih posjeda Turci nazvaše Vojvodu Vuka - Vuja "Maniti" i do danas u znak sjećanja na ove čvrste granice vojvode Vuka narod naziva lanac megalitnih stijena oko stare Crne Gore kao "međe Vuka Manitoga". Vojvoda Vuk - Maniti je preuzeo vlast u Crnoj Gori 1498. godine, a poginuo u bitci sa skenderbegom - Stankom Crnojevićem 1522. godine. Vuk Vukov sin vojvoda Novak po smrti oca nastavio je borbu protiv Turskiih upada i održavanje starješinstva u Crnoj Gori. Vojvoda Novak Vukov poginuo je u boju na Ljubotinu 1543. godine. Imao je sinove Marka, Jovana, Draga i Vuka. Naslijedio ga je vojvoda Marko Novakov koji kao njegov otac nastavlja borbu za slobodu i starešinstvo u pobunjenoj Crnoj Gori. Imao je sinove i Rajiča i Bukmira. Među prvim ustancima koji su izbili iz nahije Kuča, Pipera, Crmničana, Ljubotinjana i Bratonožića vojvoda Marko igra ključnu ulogu na teritoriji stare Crne Gore. Pobunjenici na čelu s vojvodom Markom Novakovim odbili su da plaćaju filuriju, a turske zakupce pobili. Prekinuta je svaka veza s lokalnim osmanskim vlastima pri čemu je narod sebi odredio vlast i vođu Vojvodu Marka. Posle dvomesečnih borbi u decembru 1565 bunu je ugušio uz pomoć okolnih feudalaca skadarskih Turali - beg. Vojvoda Marko Novakov umro 1568. godine.Vojvoda Raič Marko (1568-1592) preuzuima zadatak ostavljen od svoga oca i djedova. Deset godina kasnije od prošlog ustanka u okolini Podgorice s Crnom Gorom izbio je novi ustanak. Ustanak je trajao nekoliko mjeseci od novembra 1575. godine do aprila 1576. godine koji je takođe nemilosrdno ugušen. Godine 1584. vojvoda Raič ujedinjuje Crnogorce i obračunava se ponovo s poturčenjacima što se može smatrati drugim nastavkom istrage poturice, a samim tim učvršćuje i svoju vlast. Prethodnicu ove istrage uslovio je kiparski rat između Venecije i Turske u kojoj se vojvoda Raič s Crnogorcima otvoreno stavio na stranu Mletaka čijom zaslugom je u najkritičnijem trenutku pomognut Kotor. Sinovi vojvode Raiča su Vujo, Martin, Radonja i Đukan. Naslijedio ga je sin Vujo koga su Turci priznali za spahiju cijele Crne Gore o čemu je i sultan izdao ferman zlatnim slovima, a takođe i mlečani pod uslovom zaključenog primirja čime je izvojevana autonomija širokih razmjera za Crnu Goru. Ime je dobio po nadimku čukunđeda vojvode Vuka - Vuja (Manitog) po kome se svi potmooci prozvaše Vujovićima. Spahija Vujo Raičev (Conte principale et spahi di tutto Montenegro). Hajdukujući i četujući van Crne Gore izvojevao je i dvije velike bitke u kojima su Turci potučeni do nogu 1604. godine u Lješkopoljui 1612 na čelu koji je bio glavni oslonac hrišćanskim vladarima pokretačima hriđćanske lige na Balkanu protiv Turaka u dugom ratu. Pobjedom u Lješkopolju 1604. godine kada je skadarski sandžak beg upao u Crnu Goru i potučen do nogu Vujo Raičev je zadobio takav ugled posebno od mletačke republike gdje je nazvan titulom "capo et conte principale et spahi di tutto di Montenegro", kako će ga u svim daljim prepiskama i oslovljavati. Možemo smatrati da je spahija Vujov Raičev Vujović prvi priznati svjetovni vladar Crne Gore od pada posljednjeg Crnojevića. Spahija Vujov Raićev učestvovao je i presjedavao saborima o čemu svjedoče i njegovi potpisi 1608. godine, u manastiru Kosjerevo i manastiru Morači kada je uz pomoć evropskih dvorova patrijarha Jovana Kantula i vojvode Grdana pripreman ustanak protiv turaka.

S mletačkom republikom je sklopio ugovor o prenosu pošte u ime Crne Gore 22. aprila 1610. godine. Dok je vladika poglavar u duhovnom smislu mletački providur Marjan Bolicah 1614. godine navodi da je Vujo Raičev "glava cijele Crne Gore" s tiulom spahije koju je dobio od dvora u Carigradu uz koju je dobio i podanike sela - Commadanta de Vuio raizev, che e capo di tutto Montenegro in titulato spachi, perche ha ottenuto in domino della corte in constatinapolialcuni suditti della sua villa. U knjizi pravila za spahije (canunname i spahi) koja je napisana u doba sultana Mehmeda II jasno stoji da svaki spahija mora biti turskog porijekla. Odstupanje od ovog pravila učinio je sultan Mehmed III time što je propisao neku vrstu lex specijalis za Crnu Goru, kako bi bliže nazvali, što znači da je spahija u Crnoj Gori čovjek srpskog porijekla pravoslavne vjere s naslednim pravom na titulu i povlasticama: 1. Bez obaveza prema porti, 2. Da u opštenju s crnogorcima samo sultan ima nadležnost 3. da ne postoji vojna obaveza van Crne Gore i van svoga naroda, 4. da se filurija sakuplja po odobrenju spahije. S Vujom se svo vrijeme pominje i njegov najstariji sin Marko koji je takođe knez i spahija - conte et spahi Marco de Montenegro. U izvještajima zapadnih emisara navodi se kao učesnik sabora sprskih glavara u KUčima 1614. godine i na dogovoru hrišćanskih zavjerenika u Beogradu 1620. godine ptoriv Turske. Spahija Marko Vuojv je u dogovoru s ugarskim knezovima pomagao i banatski ustanak 1594. godine. Spahiluk Crne Gore na koji su Vujovići polagali pravo bio je zaštićen svojim imunitetom te radi toga vanjski ruskih čauši i činovnici nisu imali ingerencija. O čemu svjedoči dr. Aleksander Solovjev u "spomeniku XXVIII" srpske kraljevske akademije 1935. godine. Vujo Raičev imao je pet sinova Marka, Mirčetu, Jovana, Stanka i Draga. Poslije spahije Marka Vujova dolazi na vlast brat njegov spahija Mirčeta Vujov 1632. godine., a brat mu Jovan Vujov uvodi Crnu Goru u kandijski rat kao saveznik mletaka protiv turaka koga providur Marjan Bolicah pominje u svojim zapisima kao "conte et spahi Jovan Vuiov de Glubotin di Montenegro". Pored mnogih funkcija feudalnih koje je imao spahija jedan od bitnijih mu je da presjedava i sudom dobrih ljudi da dijeli pravdu mir i zavađena bratstva i posreduje među narodom. Moramo napomenuti jednu od rijetkih spahijskih zadužbina preostalih u Crnoj Gori iz ovoga vremena XVII vijeka a to je crkva spahije Mirčete Vujovića u selu Jeksima pored Čukovića 1621. – 1627. kako i stoji u natpisu.Poslije spahije Jovana došli su na vlast sve Crne Gore njegovi sinovi Martin kao spahija i Stjepo kao vojvoda. Mirčetin sin Dragoje kao vojvoda koji dobiva platu za akcije u kandijskom ratu protiv turaka. U Crnoj Gori do 1648. godine termin župa se mijenja nazivom nahija koji uvodi spahija Martin Vujović. Spahija Martin dolazi u sukob s mlečanima i cetinjskim vladikom zbog vjerskog i ličnog razmomilaženja pravoslavaca i rimokatolika. Eksalacija nemira protiv unijatske struje završila se kobno po cetinjskog vladiku Mardarija od strane spahijinih pristalica. Ipak značajnu ulogu u odbrani Kotora 13 jula 1657. godine odigrao je spahija Martin i njegov brat od strica vojvoda Dragoje Vujović koji je komandovao hajducima zajedno s kučkim vojvodom i Likom Drekalovićem čime je osujećenja turska opsada podstaknuta sabotažama među hrišćanskim vojnicima na turskoj strani. Poslije iscrpnog kandijskoga rata dolazi do najmasovnije seobe crnogoraca u Istru oid vođstvom Vujovića - 1657. godine, 1659. godine i 1665. godine. Do dan danas srpsko pravoslavno stanovištvo zadržalo se u Istri posebno u Peroju gdje i danas možemo vidjeti prezime "Ljubotina" koje je nesumljivo izvedeno iz roda Vuvjovića i tadašnjih migranata. Poslije spahije Martina dolazi na vlast u Crnoj Gori njegov sin od brata kapetana Nikole momak po imenu Drago koji već kao energični ratnik pokazuje sklonost ka vladanju i liderstvu. Sjedište spahija prelazi iz središta Ljubotina u njegov južni dio na Trnovo i Komarno. Spahija Drago Nikolin pominje se tokom Morejskog rata 1684. godine - 1699. godine kao spahija i glavešina cijele Crne Gore s nasljednom titulom koji uživa izuzetno povjerenje svoga naroda. Spahija Drago Nikolin po dolasku u Kotor je prvi izrazio savezništvo prema republici i odanost u borbi, stavljajući sebe i svoje sledbenike u službu. Sam krah turske pod Bečom 1683. godine, bio je događaj od značaja koji će sudbonosno uticati na dalji tok događaja. Mlečani su se najviše oslanjali u ratu na teritorijalce spahije crnogorskog Draga Nikolina Vujovića i hajduke harambaše Baja Pivljanina. Draga Nikolinog u literaturi pominju i pod nazivom "Drago Nikolićić/Nikolicin" - radi se o patrimonijalnom nazivu, a ne o bratstveničkom. Spahija Drago Vujović se posebno istakao u boju na Vrtijeljci u maju 1685. godine gdje se hrabro borio s velikim brojem svojih pristalica. Rame uz rame s harambašom Bajom Pivljaninom. Iz toga poraza kao otvoreni turski neprijatelj morao se povući u Budvu odakle je najavio žestoke neprijateljske napade protiv turaka. O čemu više svjedoči Jovan Tomić. Brat poginulog harmbaše Baja Pivljanina po imenu Dmitar Nikolić proglašava i priznaje spahiju Draga Nikolinog za harambašu nad svim hajdučkim četama. Mlečani su spahiji Dragu dodijelili platu od 40 dukata mjesečnu koju je uživao kao i njegov stric guvernadur Vuko Jovanov. Najveća zasluga za uspješno oslobašanje Herceg Novog 31. septembra 1687. godine pripada spahiji Dragu koji je ključeve grada predao generalnom providuru Korneru. Osvajanje Herceg Novog je bio veliki politički uspeh venecije i učvrščeno je dublje prijateljstvo s Crnom Gorom. Jedna od katastrofalnijih akata morejskoga rata bila je i ta da su turci uspjeli probiti do Cetinja zbog privoljavanja Kuča i Klimenata kada je mletačka vojska bila prinuđena da s teritorijalcima napusti Cetinje, a pritom i manastir minirala. Manastir je miniran kao dio atentata na pašu Bušatliju koji je trebao da se pojavi u trenutku eksplozije.Do atentata nije došlo ali do težih povreda glave paše s tim da je pored njega ubijeno više turskih oficira i činovnika. Iz svih podataka može se zaključiti da je spahija Drago Nikolin bio izuzetno značajna ličnost, to je svetovni vladar sve Crne Gore-spahia osia luogotenete di tutto il Montenegro. Nijedan mletačko turski rat nije imao toliko značaja za naš narod kao morejski rat. Vrlo bitan podatak ukazuje na to da te iste 1692. godine spahija Drago Nikolin sprovodi treću fazu istrage poturica koja je pored prethodne dvije inspirisala Petra II Petrovića Njegoša da napiše "Gorski vijenac", samo uz svoje dorade i prepisivanja zasluga drugima.

Iz akata kotorskog vandrednog providura Alvize Marćela 14. septembra 1694 br 112 se kaže da su crnogorska plemena u savezništvu republike do sad dužila barjake s pozlaćenim lavom Svetoga Marka i da to smatra sad nepotrebnim troškom jer sklonostima tihb ljudi bolje pristaje barjak od crvenog ili žutog platna koji oni uređuju o svojim običajima. Uglavnom je kao simbol na barjaku pravoslavni krst. Time možemo smatrati da se radi o prvom krstaš barjaku u Crnoj Gori za vrijeme spahije Draga Vujovića. Godine 1699 zaključen je mir u Karlovcu a Venecija je ovladala Boko Kotorskim zalivom pri čemu je to područje i područje Crne Gore očišćeno od poturčenog stanovništva. Spahiju Draga NIkolina koji je vjerojatno otrovan od Latina nasledio je sin Milo kao spahija Crne Gore. Odnosi među Vujovićima u spahiluku Crne Gore dolaze do zatezanja jer Katunska nahija i Pješivci teže ka otcepljenju od Crne Gore i prisajedinjenju s Bokom odnosno s mletačkom republikom. Spor je iznivelisan tako što je spahija Milo svome rođaku Drašku Popovu predao spahijsku baketu (žezlo). Spahilukom u Katunskoj nahiji i Pješivcima je upravljao Draško Popov i Vukota Vukašinović, a vlast u riječkoj crmičko-lješanskoj nahiji je ostala spahiji Milu Dragovom na Komarnu. Moramo navesti značajan podatak da kada car Petar Veliki ruski imperator šalje pukovnika Miloradovića kao izaslanika na podizanje ustanka u Crnoj Gori o čemu svjedoči i carska gramata koja se čuva na Cetinju. Prva pisma i sporazum o savezništvu pečatira spahija Milo Drago i šesnaest drugih glavara. Potpuno je pogrešno misliti da ova čast pripada vladici Danilu koji se pojavljuje u tom periodu poslije karlovačkog mira.A koji je na opštem crnogorkskom zboru izglasan za vladiku iz jednog razloga,a to je što mu je majka Ana kćer vojvode Stanka Vujovića brata pokojnog spahije Draga. O pečatima spahije Mila Dragovog Vujovića kojim se obraća s ruskim carem svjedoči i naš poznati helardičar Aleksandar Samardžić iz Podgorice, a o kojima je sedamdesetih godina pisao Branko Pavićević u glasniku Cetinjskih muzeja. Dakle iz svega iznjetog vidimo da i dalje postoji svjetovni vladar u Crnoj Gori, a da se ne radi o nikakvoj teokratiji ili !"vladavini Petrovića". Spahiju Mila naslijedio je brat od strica spahija Đukan Markov Vujović koji je rukovodio progon od turaka i poturčenjaka iz Crmnice i oboda koji su se nastanili poslije ofanzive vezira Ćuprilića zbog čega je od Crmničana dobio udio ribolov Dalja što u širem opisuje dr.Jovan Erdeljanović. Nedugo zatim poginuo je 1736. godine od poturčenjaka s rijeke Crnojevića. Moramo navesti zasluge i prvog crnogorskog barjaktara brata spahijinog Nika Draga Vujovića koji je sa svojim barjakom i crnogorskim dobrovoljcima i još mnogim Vujovićima poginuo prilikom oslobađanja Niša u austrijskoj vojsci. Posljednji spahija od kuće Vujovića i prvak crnogorski bio je brat spahije Đuke, Vuko Markov i bio je oženjen Mandom Bogdanović. Da bi osvetio brata pobio je mnoge turke a mnoge je i potrovao uz pomoć pristalica na riječkom gradu. Poslije toga su turci napali spahiju Vuka i ubili osam njegovih rođaka.Poslije velikih gubitaka u ratovima i prijetnji turskih paša i begova uspio je da zadrži spahijsku titulu sve do svoje smrti 1748. godine.Iz njegovog testamenta koji je pisao u njegovoj kući na Trnovu vladika Vasilije Petrović tada još uvijek pomoćnik vladike Save vidi se da spahija Vuk poziva svu riječku nahiju kao svjedoka pred njenim predstavnicima što ukazuje na njegov veliki autoritet i titulu spahije kao vlasti. Testament je sačinjen 25. oktobra 1746. Spahija Vukov Markov nije imao živih potomaka i nije ostao u dobrim odnosima s rođacima, a poslije smrti svu svoju imovinu je zavještao Cetinjskom manastiru. "Knjiga za prilog Vuka Markova s Trnova" predstavlja feudalnu povelju posljednjeg spahije istina skromniju ali identičnu poveljama koje se posljednji put sreću u Crnoj Gori u doba Crnojevića. Ona kao sačuvani dokument omogućava da se sazna više o spahijama kao svjetovnim i jedinim vladarima Crne Gore koja je uvedena u "Cetinjski ljetopis".

Zanimljivosti o dinastiji Vujović

U rodoslovu Vujovića toga vremena od velikog je značaja i to da se pominje Stjepan Vukov (Žutko pop) za koga se upravo kaže da je u narodu onaj "Šćepan" ili Stefan kako bi ga književno nazvali u istom imenu i za koga je priča vezana da se radi o Šćepanu malom vladaru Crne Gore 1766 - 1773. To nije priča bez osnova jer je upravo i tu u Crmnici Šćepan Mali imao i svoje sjedište. Po opšte poznatim izvorima znamo da dolazi s Dalmatinskih i Istarskih strana u kojima su se selili Vujovići i da je baš zbog toga po pravu stare vlasti i vlasteoske kuće prepoznat u narodu i prihvaćen kao vladar. O postojanju ovoga Stijepa Vukova odnosno Šćepana svjedoče i par pisama vladike Vasilija upućenih njegovom bratu vladiki Stanku. Zbog nepostojanja trenutno čvrstih i prvorazrednih izvora zahvaljući kasnije vladarskoj kući Petrovića koja se potrudila da mu se čak i grob ne zna iako se zna gdje je bio sahranjen kao i da se ne zna za kompletnu kontiuniranu vladavinu od punih dva i po vijeka spahije Vujović. Ostavljamo ovu tačku vezanu za Šćepana još otvorenom.

Kao jedno od mnogih fiktivnih radnji Petrovića u cilju suzbijanja konkurencije na političkom nivou, a istom usmjerenom ka dizanju svoga rejtinga nalazimo i slučaj s pitanjem Carevog Laza koji je opjevan u mnogim pjesmama ali koji ne odgovara uopšte istorijskim činjenicama. Kompletno pitanje bitke na Carevom Lazu 1712. godine je zamijenjeno bolje reći isfrizirano od strane Petrovića. Doslovce radi se o bitci u Lješkopolju 1604. godine, pod vođstvom Vuja Raičeva koja je i prva velika pobjeda Crne Gore. Sama bitka je namjenski zamijenjena u pogrešnoj godini pod pogrešnim brojem učesnika u njoj i lidera, a sve u cilju izbjegavanja istine i podizanje ugleda kroz guslarske pjesme u 19. vijeku koju je temu u svom djelu "Pitanje Careva Laza" početkom 20 vijeka elaborirao prof.dr Jovan Tomić.

Kao naše ingeniozno djelo u književnom i filozofskom smislu je takođe Gorski Vijenac koji je inspirisan upravo događajima vezanim za istragu poturica koja se sukcesivno desila 1502, 1584, 1692 pod vođstvom spahija Vujovića. Književno djelo nikako ne možemo smatrati istorijskim faktom jer o ovoj temi svjedoče osnovane istorijske činjenice koje smo naveli, a koje je djelo sastavljano u podizanju srpskog nacionalnog duha i misli s jedne strane, a s druge i glavne zarad dizanja ugleda Petrovića i davanja im na značaju. Da bi se ubijedio svako ko pročita Gorski Vijenac i Srpsko Ogledalo da je to tako u potpunosti kako je vladika Rade napisao kao i da se nije služio materijalom koji je odlično poznavao i dobio od vladike Vasilija po smrti posljednjeg spahije Vuka Markovog Vujovića napisao ju je u Srpskome Ogledalu u pogovoru "da od 1510 do 1702" odnosno do vladike Danila nije bilo nijedne pjesme u narodu Crne Gore koja bi što pokazala i opjevala o tm bojevima koji su se za tih dva i po vijeka dogodili. A kao garant ovih tvrdnji Petrovićima su bili Perjanici. Na svu sreću uspjelo je da se sačuva set pjesama o vladavini Vujovića u XVI i XVII i početkom XVIII vijeka koje možemo naći danas u knjizi "Čast i Vlast" Vuka (Nikolinog) Vujovića. Više o ovome se može pročitati u knjizi "Čast i Vlast" autora Vuka Vujovića.

U epilogu od značaja je nešto reći o drugom sinu Vuka Manitog a koji se zvao Bogdan. On je odselio u Rovca odakle je razvio moćnu porodičnu zadrzgu u Liješnju. U obližnje Rovačko mjesto Velje Duboko doselio se knez Tripko "Guriš" s porodicom, a kome je čukunđed Bodan Vukov Vojinović. I upravo taj Tripko Guriš je opet čukunđed nikom drugom nego Đorđu Petrovom - Voždu Karađorđu čiji su se potmoci nastanili u Šumadiji i Pešteru.

Danas Vujovići žive dominantno u Crnoj Gori, djelom u Srbiji i šire u Hercegovini. Direktne vladarske linije sežu kod Vujovića s Komarna nastanjenih danas u Podgorici i Baru. Vujovićima u Baru potomcima vladara Spahije priznata je i viteška titula ordenom Kuće Grujić u petom stupnju, ukazom od 18. listopada 2019. godine Ljubodraga Grujića viteza Bijeloga Orla i kraljevske krune kao člana kraljevskog vijeća doma Karađorđevića i kraljevskog i međunarodnog priznatog heralda.