OSI model

OSI-model je apstraktni opis dizajna protokola komunikacijskih i računalnih mreža, predstavljen u obliku sedam slojeva.

Fizički sloj

Definira električka i fizička svojstva mrežnih uređaja (mrežnih adaptera, engleski NIC - network interface card). Definiraju se naponski nivoi, broj pinova na konektorima (odnosno parica u kabelima) ili debljina opleta koaksijalnog kabela. Mrežne kartice (integrirane na matičnoj ploči ili samo utaknute u sabirnicu na matičnoj ploči), mrežni koncentratori (hubovi) i ponavljači (repeateri) su primjeri uređaja na fizičkom sloju OSI-modela. Fizički sloj određuje električku, mehaničku i funkcijsku specifikaciju za aktiviranje, održavanje i deaktiviranje fizičkih linkova između krajnjih sistema. U fizičkom sloju postoje pojmovi kao što su razine napona, promjene napona u ovisnosti o vremenu, fizičke brzine protoka, maksimalne udaljenosti prijenosa, fizički konektori, te ostali atributi definirani specifikacijama.

Podatkovni sloj

Brine se za razmjenu podataka između mrežnih uređaja i za detekciju/korekciju možebitnih grešaka na fizičkom sloju. Uređaji komuniciraju pomoću "hard-kodiranih" adresa (MAC-adrese kod Ethernet mrežnih uređaja) i komunikacija na ovome nivou je moguća samo unutar lokalnih mreža. Prespojnici (switchevi) su uređaji koji "rade" na podatkovnom sloju, jer oni čuvaju u memoriji MAC-adrese svih mrežnih uređaja koji su spojeni na njih i kad do njih dođe paket oni pročitaju adresu polaznog i odredišnog uređaja iz zaglavlja te ostvaruju električnu vezu između ta dva uređaja.

Mrežni sloj

Na Internetu je ogroman broj računala, a mi ih raspoznajemo po njihovim imenima u obliku ime.domena.vršna_domena (npr. hr.wikipedia.org). Naravno, taj sustav je napravljen radi ljudi, i takozvani DNS-serveri pretvaraju takve upite web preglednika u IP-adrese, po trenutačno važećem IPv4 standardu u adresu tipa x.y.z.q, gdje su x,y,z i q brojevi od 0 do 255. Ali kao što znamo, mrežne kartice u računalima nemaju IP-adrese, nego MAC-adrese. To znači da je potreban još jedan sloj, koji će pretvoriti IP-adrese u MAC-adrese. Kad bi svako računalo na internetu imalo tablicu pretvaranja IP-adresa u MAC-adrese, to bi bilo vrlo nepraktično, iz više razloga, kao što su veličina tablice, onda dodavanje novih adresa, pa je smišljeno drugo rješenje. Na svakom segmentu mreže (subnetu) postoji usmjernik (router), koji posjeduje tablicu usmjeravanja. Pakete koji dođu do njega, a cilj im nije na lokalnom mrežnom segmentu on prosljeđuje dalje, a pakete koji su namijenjeni lokalnoj mreži, prosljeđuju se na lokalnu mrežu. Dok ostali uređaji na mreži imaju jedan mrežni adapter (NIC), usmjernik ima barem dva. Jedan je povezan na lokalnu mrežu, a drugi na vanjsku, pa usmjernik pakete koje dobije na lokalnoj mreži a koji su namijenjeni vanjskom svijetu upućuje van, a pakete iz vanjskog svijeta upućene lokalnoj mreži upućuje unutra.

Transportni sloj

Vodi računa o paketima koji putuju između dva računala. Primjeri protokola na transportnom sloju su TCP i UDP. Ako se neki paket "zagubi" na putu, TCP će tražiti da se ponovo pošalje, pa je stoga pogodan za razmjenu podataka za koje je integritet podatak na višoj razini od brzine prijenosa. S druge UDP nema kontrolu da li se poneki paket zagubio, pa je zgodan za multimedijalne aplikacije, gdje nije toliko bitno da li se zagubi poneki paket, nego je bitna brzina komunikacije.

Sloj sesije

Bavi se uspostavom veze između krajnjih korisnika, i sinkronizacijom iste. Najlakše ga je objasniti kod videa preko Interneta, gdje ne želimo imati ton bez slike, ili sliku bez tona, ili oboje ali bez sinkronizacije. Za to se brine sloj sesije.

Prezentacijski sloj

Podaci koji se koriste na raznim računalima se kodiraju na razne načine (little-endian, big-endian), TXT-datoteke na Mac OS-u, Unixu i Windowsima na različite načine označavaju prelazak u novi red. Sve takve konverzije se izvode (ukoliko su implementirane) na prezentacijskom sloju.

Aplikacijski sloj

Ovaj je sloj OSI modela najbliži korisniku. On pruža mrežne usluge korisničkim aplikacijama. Od ostalih slojeva OSI modela razlikuje se po tome što ne pruža usluge drugim slojevima, već samo aplikacijama van OSI modela. Primjeri takvih aplikacija su programi za obradu teksta, tablica, bankovni terminali i sl. Sedmi sloj uspostavlja i sinkronizira procedure za prijenos podataka i kontrolu integriteta.

Vidi

TCP/IP model.