Prokarioti

Prokarioti
Deinococcus radiodurans
Sistematika
Carstvo:	Procaryota Haeckel, 1866.
Domene
* Archaea Bacteria
wikivrste WD wikislike

Shematski prikaz prokariotske stanice: 1- kapsula; 2-stanična stijenka; 3-stanična membrana; 4-citoplazma; 5-ribosomi; 6-mezosomi; 7-nukleoid; 8-flagelum

Prokarioti (Procarya, Procaryota; od starogrčkog pro = prije, ranije i karyon = orah, jezgra), ranije Monera, su stanična živa bića jednostavne građe koja imaju staničnu stijenku i membranu ali nemaju staničnu jezgru (nemaju oblikovanu jezgrinu ovojnicu) ni organele, osim ribosoma.

U ovu skupinu organizama pripadaju bakterije i Archaea, dok su svi ostali, jednostanični ili višestanični organizmi, eukarioti. Takav tip stanice naziva se protocit.

U citoplazmi prokariotskih stanica DNK se nalazi slobodno kao jezgrin ekvivalent, nukleoid. U ovim stanicama najčešće se nalazi samo jedan jedini kromosom koji ne sadrži histoproteine kao stanice eukariota. Kromosom bakterija najčešće se sastoji od samo jedne zatvorene DNK molekule. Samo neki prokarioti sadrže linearne kromosome.

Veličina prokariota (kod duguljastih promjer) je između 0,2 i 700 µm (Thiomargarita namibiensis oko 700 µm).

Sljedeća svojstva obilježavaju prokariote:

• nemaju stanične organele kao na primjer mitohondrij, nemaju plastide (osim rijetkih iznimaka) ali prije svega, nemaju staničnu jezgru. Genom, DNK kao i polimeraze su slobodni u citoplazmi. Transkripcija i translacija kod biosinteze proteina odvijaju se u citoplazmi;
• u usporedbi s eukariotima, imaju manje ribosome;
• kompleksno građena stanična ovojnica i dijelom postojanje druge stanične membrane; Peptidoglikan (spoj šećera i aminokiselina) nalazi se samo u staničnim stijenkama bakterija;
• jednostavni oblici;
• jednostavno, bespolno razmnožavanje, najčešće diobom;
• raznovrsni načini razmjene tvari;
• visoka fiziološka prilagodljivost;
• neki mogu živjeti u vrlo ekstremnim uvjetima (temperatura iznad 100°C, kiseli okoliš (pH 1-4), visoki hidrostatički pritisak (1000 bara)).

Drugi projekti

Zajednički poslužitelj ima još gradiva o temi Prokarioti