Znojenje: razlika između inačica
Nema sažetka uređivanja |
m added Category:Tjelesne tekućine using HotCat |
||
| Redak 24: | Redak 24: | ||
[[Kategorija:Fiziologija]] |
[[Kategorija:Fiziologija]] |
||
[[Kategorija:Simptomi]] |
[[Kategorija:Simptomi]] |
||
[[Kategorija:Tjelesne tekućine]] |
|||
Inačica od 7. srpnja 2013. u 02:21
Znojenje je fiziološki proces kojim se organizam hladi i regulira tjelesnu temperaturu, odnosno oslobađa višak topline[1]. Znojne žlijezde proizvode i luče znoj, tekućinu sastavljenu od vode, natrijevog klorida, elektrolita i drugih tvari. Pri izbijanju na površinu kože, znoj postupno isparava i tako odnosi toplinu iz tijela[2].
Ljudski organizam u prosjeku izluči oko 700 ml znoja dnevno, iako ta količina ovisi od niza čimbenika kao vanjske temperature, fizičke aktivnosti, vrste odjeće, starosti, zdravstvenog stanja organizma i drugih faktora, tako da u ekstremnim slučajevima organizam može izlučiti i preko 2 litra znoja tijekom samo jednog sata[3][4][5].
Znojne žlijezde
Razlikuju se dvije osnovna vrste znojnih žlijezda: merokrine ili ekrine i apokrine (mirisne).
Ljudski organizam ima 2-5 milijuna merokrinih žlijezda, koje su najbrojnije na stopalima i dlanovima. Apokrinih žlijezda ima manje, a najgušće su raspoređene u predjelu pazuha, oko analnog otvora i spolnih organa, oko bradavica na dojkama i sl. Ove žlijezde izlučuju znoj koji sadrži bjelančevine i ugljikoidrate. Kao rezultat bakterijske razgradnje ovih tvari i oslobađanja različitih metabolita javlja se neprijatan miris.
Poremećaji
Na količinu izlučenog znoja utječu brojni faktori, a te razlike mogu biti fiziološke ili patološke prirode. Pojačano lučenje znoja naziva se hiperhidroza, smanjeno lučenje je označeno kao hipohidroza, dok anhidroza predstavlja potpuni prestanak lučenja znoja.[6].
Fiziološka hiperhidroza označava pojačano lučenje znoja u slučajevima intezivne fizičke aktivnosti, visoke vanjske temperature, neprimjerene odjeće, stresa, trudnoće, menopauze, gojaznosti itd. Pojačano lučenje znoja može se pojaviti i nakon konzumiranja vrlo začinjene hrane i alkohola, ili kao posljedica djelovanja nekih lijekova. Hiperhidroza je jedan od simptoma različitih bolesti i stanja kao što su: tuberkuloza, malarija, upala pluća, infarkt miokarda, hipoglikemija i sl. Hiperhidroza može biti i urođena (genetska)[6].
Smanjeno lučenje znoja može se javiti nakon opeklina koje pokrivaju veliku tjelesnu površinu, kod Adisonove bolesti (hormonalna neravnoteža), kod srčanog ili bubrežnog zatajenja, oštećenja centralnog i perifernog živčanog sustava, kao i nekih kožnih bolesti (psorijaze, sklerodermije, pemfigusa) itd. Hipohidroza je redovita pojava kod dehidratacije. U starijih ljudi je uobičajeno da tijelo luči nešto manje znoja nego u mladih. Genetski poremećaj poznat kao ektodermalna displazija ima kao karakteristiku potpunu odsutnost znojnih žlijezda.[6]
Kao rezultat hiperhidroze javljaju se gljivične infekcije i kožne bradavice, a smanjeno lučenje znoja može olakšati pojavu toplotnog udara i druga stanja opasna po život.
Literatura
- ↑ Mosher HH. 1933. Simultaneous Study of Constituents of Urine and Perspiration (PDF). The Journal of Biological Chemistry. svezak 99 (broj 3): str. 781.–790.
- ↑ "Sweat mineral-element responses during 7 h of exercise-heat stress," Int J Sport Nutr Exerc Metab prosinac 2007;17(6):574-82.
- ↑ Jessen,C., Temperature regulation in humans and other mammals, Springer, Berlin, 2000., str. 193
- ↑ Mack,G.W. and Nadel,E.R., Body fluid balance during heat stress in humans. In: Fregly,M.J., Blatteis,C.M. (Eds.), Handbook of physiology. Section 4: Environmental physiology, Oxford University Press, New York, 1996., str. 187.-214.
- ↑ Sawka,M.L., Wenger,C.B., and Pandolf,K.B., Thermoregulatory responses to acute exercise-heat stress and heat acclimation. In: Fregly,M.J., Blatteis,C.M. (Eds.), Handbook of phys
- ↑ a b c Academy of Hyperhidrosis, pristupljeno 07. srpnja 2013.