Sumporov(IV) oksid: razlika između inačica

Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj

Prikaz u jednom stupcu

Inačica od 27. ožujka 2020. u 23:13

hsdvdsbjkfbsdfhbsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdf

@@ Redak 1: / Redak 1: @@
+hsdvdsbjkfbsdfhbsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdsdf
-'''Sumporov(IV) oksid''' ('''sumporov dioksid''', SO<sub>2</sub>) pri sobnoj temperaturi je bezbojan, otrovan i nadražujući plin neugodna, oštra i bockava mirisa, koji podražuje na kašalj, a nastaje izgaranjem [[sumpor]]a, [[sumporovodik]]a, te prženjem sulfidnih ruda.
-==Osobine i rasprostranjenost (nastajanje)==
-Strukturnu formulu sumporova(IV) oksida prikazujemo rezonancijskim strukturama koje ukazuje na polarnost molekula.
-U vodi se lako otapa (c(SO<sub>2</sub>) ~2&nbsp;mol/L pri 150&nbsp;°C), a vodena otopina pokazuje kiselu reakciju; nastaje [[Sumporasta kiselina|sulfitna kiselina]]).
-Nalazi se u plinovima izgaranja tvari koje sadrže sumpor, pa tako i u ispušnim plinovima. U gradovima i industrijskim područjima sumporov dioksid nastaje izgaranjem fosilnih goriva, ugljena i nafte, koja sadrže sumpor. Uz dim i maglu, SO2 je glavni uzrok nastajanja “smoga”, za bilje i ljude štetne atmosfere koja djeluje i korozivno na konstrukcijske materijale, kamen, beton, željezo i druge, pa se sa starih spomenika kulture najčešće skidaju te crne naslage.
-Proizvode ga i vulkani. Daljnja oksidacija SO<sub>2</sub>, uz prisutnost katalizatora kao što je NO<sub>2</sub> ([[Dušikov dioksid]]) tvori H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>, i kasnije [[kisele kiše]].
-Šteti ljudskom organizmu jer oštećuje dišne organe. Posebno je otrovan za niže organizme. S dušikovim oksidima i ozonom stvara [[smog]], a glavni je uzročnik kiselih kiša.
-==Dobivanje==
-Industrijski se dobiva izgaranjem [[sumpor]]a ili prženjem sulfidnih ruda, primjerice [[pirit]]a (FeS<sub>2</sub>) u kojem se nalazi disulfidni ion:
-FeS<sub>2</sub>(s) + 11 O<sub>2</sub>(g) --> 2 Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>(s) + 8 SO<sub>2</sub>(g)
-Sumporov dioksid je oko dva puta teži od zraka pa se može “izliti” iz jedne posude u drugu. Sumpor gori u sumporovom dioksidu; jer manje plemeniti metali uvijek istisnu one više plemenitije.<br />
-Uz slobodan pristup kisika nastaje sumporov trioksid koji s prisutnom vlagom u zraku daje bijelu maglu sumporne kiseline.
-Pročišćavanje sumporova dioksida i zraka od primjesa npr. prašine, vodene pare i drugih plinova, potrebno je zbog uklanjanja katalitičkih otrova koji umanjuju djelovanje katalizatora u sljedećoj fazi proizvodnje. Najčešće se čisti pomoću elektrofiltera.
-U laboratoriju se sumporov dioksid najčešće dobiva djelovanjem kiseline na sulfite.
-== Nastajanje ==
-Nastaje gorenjem sumpora pri čemu se sumpor spaja s kisikom iz zraka tvoreći sumporov dioksid.
-S (s) + O<sub>2</sub> (g) --> SO<sub>2</sub> (g)
-==Upotreba==
-SO2 u plinovitom stanju se koristi kao konzervans u prehrambenoj industriji za konzerviranje suhog voća i voćnih prerađevina. U pivovarama i vinarijama se rabi za regulaciju vrenja.<br />
-Rabi se za proizvodnju sumporaste kiseline, koja se također koristi u vinarstvu za dimljenje (sumporenje) bačava (kao vodena rastopina SO2), u proizvodnji sulfitne celuloze, za dezinfekciju, u borbi protiv štetočina, u rashladnim strojevima, itd..
-Velike količine SO2 koriste se u tekstilnoj industriji za bijeljenje svile, vune, slame i drugih materijala osjetljivih na redukcijsko djelovanje klora.
-Najveće količine sumporova(IV) oksida koriste se za proizvodnju sumporova(VI) oksida (ujedno je i međuproizvod), odnosno za dobivanje najvažnije mineralne kiseline, sumporne kiseline (H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>).
-{{Mrva-kem}}
-==Izvor==
-* [[Hrvatska enciklopedija (LZMK)]], Broj 10 (Sl-To), str. 338.. Za izdavača: Leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb 2008.g. {{ISBN|978-953-6036-40-0}}
-[[Kategorija:Oksidi]]