Pečenezi: razlika između inačica
Nema sažetka uređivanja Oznaka: uklonjeno uređivanje |
grubi prenos sa SH Oznake: uklonjeno uređivanje VisualEditor: wikitekst |
||
| Redak 1: | Redak 1: | ||
'''Pečenezi''' su nomadsko [[Turkijski narodi|turkijsko]] pleme čija izvorna domovina nije poznata, ali u 8. i 9. stoljeću naseljeni su između [[Volga|Volge]] i [[Ural (gorje)|Ural]]a. [[Hazari]] i [[Kumani]] ih oko [[889]]. tjeraju na zapad, na što su potaknuli i [[Mađari|Mađare]] te se naseljavaju u južnoj [[Ukrajina|Ukrajini]] duž obala [[Dnjepar|Dnjepra]]. Sa Pečenezima [[Kijevska Rus']] ima problema, [[968]] opsjedaju [[Kijev]], a [[972]]. ubili su i kneza [[Svjatoslav., veliki knez Kijeva|Svjatoslava]]. Naposljetku [[1036]]. porazio ih je Jaroslav pa su se uputili u smjeru donjeg [[Dunav]]a. Ovdje ih opet ([[1064]]) napadaju stari neprijatelji - [[Kumani]], mnoge pokolju a dio se apsorbira među njima. O njima će se čuti nešto kasnije kada ih oko [[1091]]. nakon napada na [[Konstantinopol]] poražava bizantski car [[Aleksije I. Komnen]]. Poslije čine važnu zajednicu među Mađarima gdje su i izgubili identitet. Po Pečenezima je nazvan ruski laki mitraljez PKP "Pecheneg". |
'''Pečenezi''' su nomadsko [[Turkijski narodi|turkijsko]] pleme čija izvorna domovina nije poznata, ali u 8. i 9. stoljeću naseljeni su između [[Volga|Volge]] i [[Ural (gorje)|Ural]]a. [[Hazari]] i [[Kumani]] ih oko [[889]]. tjeraju na zapad, na što su potaknuli i [[Mađari|Mađare]] te se naseljavaju u južnoj [[Ukrajina|Ukrajini]] duž obala [[Dnjepar|Dnjepra]]. Sa Pečenezima [[Kijevska Rus']] ima problema, [[968]] opsjedaju [[Kijev]], a [[972]]. ubili su i kneza [[Svjatoslav., veliki knez Kijeva|Svjatoslava]]. Naposljetku [[1036]]. porazio ih je Jaroslav pa su se uputili u smjeru donjeg [[Dunav]]a. Ovdje ih opet ([[1064]]) napadaju stari neprijatelji - [[Kumani]], mnoge pokolju a dio se apsorbira među njima. O njima će se čuti nešto kasnije kada ih oko [[1091]]. nakon napada na [[Konstantinopol]] poražava bizantski car [[Aleksije I. Komnen]]. Poslije čine važnu zajednicu među Mađarima gdje su i izgubili identitet. Po Pečenezima je nazvan ruski laki mitraljez PKP "Pecheneg". |
||
[[Datoteka:Khazarfall1.png|mini|desno|350px|Istočna Evropa i područje koje nastanjuju Pečenjezi (plavom bojom) oko 1015.]] |
|||
'''Pečenjezi''' ili '''Pečenezi''' su bili polunomadski narod [[Centralna Azija|Centralne Azije]], koji je govorio jezikom, koji pripada grupi turskih jezika. Asimilirani su tokom srednjeg veka. |
|||
== Poreklo i područje == |
|||
Pečenjezi se pojavljuju u istorijskim izvorima u VIII i IX veku. Tada su nastanjivali područja između donje [[Volga|Volge]], [[Don]]a i [[Ural (reka)|Urala]]. Već do IX i X veka kontrolisali su veliki deo stepa jugozapadne Evroazije i [[Krim]]a. Tada su bili značajan faktor u tom području, ali kao i većina nomadskih naroda nisu posedovali koncept države, a njihova organizacija se svodila na nasumične napade na susede. Osim toga postajali su plaćenici za druge sile. |
|||
Prema Konstantinu Porfirogenitu Pečenjezi su vladali područjem zapadno od reke [[Seret]]. |
|||
== Savez sa Vizantijom i Bugarskom == |
|||
Tokom IX veka [[Vizantija]] postaje saveznik Pečenjega, koristeći ih da se zaštiti od drugih opasnijih plemena, kao npr. [[Mađari|Mađara]] ili [[Varjazi|Varjaga]]. To je Vizantija radila koristeći se rimskim uzorima i politikom "zavadi pa vladaj". Jednog neprijatelja je usmeravala protiv drugoga. |
|||
Jedno tursko pleme Uza isteralo je Pečenjege iz njihove domovine. Pečenjezi su do [[889]]. bili potisnuti zapadno od strane [[Hazari|Hazara]] i [[Kumani|Kumana]], pa su Pečenjezi potisnuli [[Mađari|Mađare]] zapadno od Dnjepra do [[892]]. |
|||
[[Bugari]] su [[894]]. ušli u rat protiv Vizantije. Vizantijski car [[Lav VI Mudri]] protiv Bugara poziva Mađare. [[Mađari]] su pod komandom Leventa sa velikom vojskom izveli uspešnu kampanju u Bugarskoj. U isto vreme je Vizantija ušla u Bugarsku sa juga. Bugarski car [[Simeon I]] je bio prisiljen da sklopi mir sa Vizantijom. Simeon je našao saveznika u Pečenjezima da bi se branio od Mađara. Pečenjezi su bili izuzetno uspešni, tako da su potisnuli preostale Mađare iz pontskih stepa. Mađari su bili potisnuti i nastanjuju se definitivno na području između Dunava i Tise. |
|||
Tu pod vodstvom [[Arpad]]a Mađari formiraju državu. |
|||
== Istorija i pad == |
|||
Od IX veka Pečenjezi su imali loše odnose sa [[Kijevska Rusija|Kijevskom Rusijom]]. Oni su stalno upadali na teritorije Kijevske Rusije, što bi s vremena na vreme dovodilo do rata. Tako je [[920]]. bio rat Pečenjega sa Igorom Kijevskim, velikim knezom Kijeva. Ponekad su Pečenjezi ulazili i u savez sa Rusima, kao [[943]]. protiv Vizantije. |
|||
Pečenjezi su napadali i opsedali [[Kijev]] [[968]]. Deo Pečenjega učestvuje u ruskom napadu na Vizantiju [[970]]—[[971]]. Tokom vlasti [[Vladimir I Veliki|Vladimira I Velikog]] Rusi i Pečenjezi su se sukobljavali sa promenljivim uspehom, a [[Jaroslav Mudri]] je porazio Pečenjege. Posle toga Kijevsku Rusiju počinju ugrožavati [[Kumani]] (odnosno [[Polovci]]). |
|||
Pečenjezi su vekovima ratovali sa susedima: Vizantijom, Bugarima, Kijevskom Rusijom, Hazarijom i Mađarima. Pečenjege je konačno porazila [[Vizantija]] pod vodstvom [[Aleksije I Komnin|Aleksija I Komnina]] [[1091]]. u [[bitka kod Levuniona|bici kod Levuniona]]. Vizantiju su u toj bici pomagali [[Kumani]]. |
|||
Pečenjege su [[1094]]. ponovo napali Kumani i mnogi Pečenjezi su poklani ili su bili apsorbirani. Ponovo ih je porazila Vizantija [[1122]]. Neko vreme Pečenjezi su još postojali u Mađarskoj i konačno su asimilirani u Bugare, Mađare ili Gagauze. |
|||
Pretpostavlja se da su Pečenezi osnovali naselje Pečenjevce kod Leskovca. Pošto su osnovali naselje Pečenjevce, tu su se naselili ostaci razbijenih plemane Pečenega nakon teškog poraza koji im je nanela Vizantija i koji je doveo gotovo do njihovog fizičkog uništenja kao naroda. |
|||
== Spoljašnje veze == |
|||
{{Commonscat|Pechenegs}} |
|||
[[Kategorija:Nestali narodi]] |
|||
[[Kategorija:Istočno Rimsko Carstvo]] |
|||
[[Kategorija:Turkijski narodi]] |
[[Kategorija:Turkijski narodi]] |
||
Inačica od 12. ožujka 2021. u 23:05
Pečenezi su nomadsko turkijsko pleme čija izvorna domovina nije poznata, ali u 8. i 9. stoljeću naseljeni su između Volge i Urala. Hazari i Kumani ih oko 889. tjeraju na zapad, na što su potaknuli i Mađare te se naseljavaju u južnoj Ukrajini duž obala Dnjepra. Sa Pečenezima Kijevska Rus' ima problema, 968 opsjedaju Kijev, a 972. ubili su i kneza Svjatoslava. Naposljetku 1036. porazio ih je Jaroslav pa su se uputili u smjeru donjeg Dunava. Ovdje ih opet (1064) napadaju stari neprijatelji - Kumani, mnoge pokolju a dio se apsorbira među njima. O njima će se čuti nešto kasnije kada ih oko 1091. nakon napada na Konstantinopol poražava bizantski car Aleksije I. Komnen. Poslije čine važnu zajednicu među Mađarima gdje su i izgubili identitet. Po Pečenezima je nazvan ruski laki mitraljez PKP "Pecheneg".
Pečenjezi ili Pečenezi su bili polunomadski narod Centralne Azije, koji je govorio jezikom, koji pripada grupi turskih jezika. Asimilirani su tokom srednjeg veka.
Poreklo i područje
Pečenjezi se pojavljuju u istorijskim izvorima u VIII i IX veku. Tada su nastanjivali područja između donje Volge, Dona i Urala. Već do IX i X veka kontrolisali su veliki deo stepa jugozapadne Evroazije i Krima. Tada su bili značajan faktor u tom području, ali kao i većina nomadskih naroda nisu posedovali koncept države, a njihova organizacija se svodila na nasumične napade na susede. Osim toga postajali su plaćenici za druge sile.
Prema Konstantinu Porfirogenitu Pečenjezi su vladali područjem zapadno od reke Seret.
Savez sa Vizantijom i Bugarskom
Tokom IX veka Vizantija postaje saveznik Pečenjega, koristeći ih da se zaštiti od drugih opasnijih plemena, kao npr. Mađara ili Varjaga. To je Vizantija radila koristeći se rimskim uzorima i politikom "zavadi pa vladaj". Jednog neprijatelja je usmeravala protiv drugoga.
Jedno tursko pleme Uza isteralo je Pečenjege iz njihove domovine. Pečenjezi su do 889. bili potisnuti zapadno od strane Hazara i Kumana, pa su Pečenjezi potisnuli Mađare zapadno od Dnjepra do 892.
Bugari su 894. ušli u rat protiv Vizantije. Vizantijski car Lav VI Mudri protiv Bugara poziva Mađare. Mađari su pod komandom Leventa sa velikom vojskom izveli uspešnu kampanju u Bugarskoj. U isto vreme je Vizantija ušla u Bugarsku sa juga. Bugarski car Simeon I je bio prisiljen da sklopi mir sa Vizantijom. Simeon je našao saveznika u Pečenjezima da bi se branio od Mađara. Pečenjezi su bili izuzetno uspešni, tako da su potisnuli preostale Mađare iz pontskih stepa. Mađari su bili potisnuti i nastanjuju se definitivno na području između Dunava i Tise. Tu pod vodstvom Arpada Mađari formiraju državu.
Istorija i pad
Od IX veka Pečenjezi su imali loše odnose sa Kijevskom Rusijom. Oni su stalno upadali na teritorije Kijevske Rusije, što bi s vremena na vreme dovodilo do rata. Tako je 920. bio rat Pečenjega sa Igorom Kijevskim, velikim knezom Kijeva. Ponekad su Pečenjezi ulazili i u savez sa Rusima, kao 943. protiv Vizantije.
Pečenjezi su napadali i opsedali Kijev 968. Deo Pečenjega učestvuje u ruskom napadu na Vizantiju 970—971. Tokom vlasti Vladimira I Velikog Rusi i Pečenjezi su se sukobljavali sa promenljivim uspehom, a Jaroslav Mudri je porazio Pečenjege. Posle toga Kijevsku Rusiju počinju ugrožavati Kumani (odnosno Polovci).
Pečenjezi su vekovima ratovali sa susedima: Vizantijom, Bugarima, Kijevskom Rusijom, Hazarijom i Mađarima. Pečenjege je konačno porazila Vizantija pod vodstvom Aleksija I Komnina 1091. u bici kod Levuniona. Vizantiju su u toj bici pomagali Kumani.
Pečenjege su 1094. ponovo napali Kumani i mnogi Pečenjezi su poklani ili su bili apsorbirani. Ponovo ih je porazila Vizantija 1122. Neko vreme Pečenjezi su još postojali u Mađarskoj i konačno su asimilirani u Bugare, Mađare ili Gagauze.
Pretpostavlja se da su Pečenezi osnovali naselje Pečenjevce kod Leskovca. Pošto su osnovali naselje Pečenjevce, tu su se naselili ostaci razbijenih plemane Pečenega nakon teškog poraza koji im je nanela Vizantija i koji je doveo gotovo do njihovog fizičkog uništenja kao naroda.
