Prijeđi na sadržaj

Azeri: razlika između inačica

Izvor: Wikipedija
Pregledaj povijest
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m deadlink fix: fixed hostname of google cache
Nema sažetka uređivanja
Redak 57: Redak 57:
| srodne =
| srodne =
}}
}}
'''Azeri''' ([[Azerski jezik|azer.]]:'''آذریلر/Azәrilәr'''<ref>[http://books.google.ru/books?id=11C7AAAAIAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=5lxqVPvsBqqqywO02YGIDQ&ved=0CCAQ6AEwAzge Alman İmparatorluğu'nun Doğu siyaseti çerçevesinde Kafkasya politikası, 1914-1918]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=v3IhAQAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=i1xqVOu9FqfiywPYrYGoDw&ved=0CB8Q6AEwAzgU «Folia orientalia» Państwowe Wydawn. Naukowe, 1971]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=jIB4MY50sIUC&pg=PA1857&lpg=PA1857&dq=Harvard+Encyclopedia+of+American+ethnic+groups,+Harvard+University+Press,+1981,+p.+171&source=bl&ots=woEY9Xt6T4&sig=AIJfgdmRRcIe7Tf3zQ7Sv1RfDCw&hl=ru&sa=X&ei=V1hqVLCQCuL7ygOzj4BI&ved=0CBMQ6AEwAA#v=onepage&q=Harvard%20Encyclopedia%20of%20American%20ethnic%20groups%2C%20Harvard%20University%20Press%2C%201981%2C%20p.%20171&f=false Harvard Encyclopedia of American ethnic groups, Harvard University Press, 1981, p. 171]</ref><ref>[http://slovari.yandex.ru/~книги/БСЭ/Азербайджанцы/ Азербайджанцы]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=6gVlAAAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=i1xqVOu9FqfiywPYrYGoDw&ved=0CCsQ6AEwBjgU «Ağaoğlu Ahmed Bey». Fahri Sakal. Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=wDFkAAAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=T1xqVKnbEcT5ywOcqYDgAQ&ved=0CDMQ6AEwBzgK «Anadolu ağızlarının sınıflandırılması» Leylâ Karahan. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1996]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=QQhlAAAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=u1tqVLaAEoH-ygOA2oKQDQ&ved=0CD4Q6AEwCQ «Azerbaycan siyasi muhaceretinin İstanbul'daki basın etkinliklerinin, 1923-1931: kamuoyu oluşturmadaki rolü» Belkıs Ulusoy Nalcıoğlu. İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Yayınları, 2004]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=3X_iAAAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=T1xqVKnbEcT5ywOcqYDgAQ&ved=0CCAQ6AEwAzgK «Kafkas araştırmaları» Mehmet Saray. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1998]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=et1oAAAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=u1tqVLaAEoH-ygOA2oKQDQ&ved=0CDoQ6AEwCA «Karabağ sorunu kapsamında Ermeniler ve Ermeni siyaseti» Aygün Attar. Atatürk Araştırma Merkezi, 2005]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=yYtPAQAAIAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=i1xqVOu9FqfiywPYrYGoDw&ved=0CDgQ6AEwCTgU «Sivil toplumda Türk-Ermeni diyaloğu» Ragıp Zarakolu. Pencere Yayınları, 2008]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=Kz1yBAAAQBAJ&pg=PA118&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=WltqVPblMYaaygPpvICgDA&ved=0CC8Q6AEwBg#v=onepage&q=Azerileri&f=false «Türk'ün Dünya Nizamı» HARUN YAHYA]</ref><ref>[http://books.google.ru/books?id=6YhpAAAAMAAJ&q=Azerileri&dq=Azerileri&hl=ru&sa=X&ei=T1xqVKnbEcT5ywOcqYDgAQ&ved=0CDsQ6AEwCTgK «Türk dünyası araştırmaları» Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1999]</ref><ref>{{cite book|author=Mark R. Beissinger; Nader Entessar; Edward Friedman; Solomon Gashaw; Noel Jacob Kent; Alan LeBaron; Herbert S.Lewis; James Quirin; Virginia Sapiro; Ronald J. Schmidt; Douglas Spitz; Tekle M. Woldemikael; Crawford Young|year=1993|url=http://books.google.ru/books?id=rltc46FaQsYC&pg=PA116&dq=Azeri+Turkification&hl=ru&sa=X&ei=NOlqVKGrJaP6ywOD2ICIBw&ved=0CBMQ6AEwAA#v=onepage&q=Azeri%20Turkification&f=false|title=Azeri Nationalism in the Former Soviet Union and Iran|publisher=The University of Wisconsin Press|page=116|}}</ref><ref>[http://www.khazaria.com/genetics/azeris.html Azeri (Azerbaijani) Genetics: Abstracts and Summaries]</ref><ref>[http://sam.gov.tr/wp-content/uploads/2012/01/6.-ETHNIC-SITUATION-IN-THE-CAUCASUS.pdf ETHNIC SITUATION IN THE CAUCASUS. Rauf A. Guseynov]</ref><ref>[http://miskinhill.com.au/journals/asees/19:1-2/language-policy-status-of-russian.pdf Ayse Pamir Dietrich Language Policy and the Status of Russian in the Soviet Union and the Successor States outside the Russian Federation. p. 2.]</ref><ref>[http://jhss-khazar.org/wp-content/uploads/2010/06/31.pdf «AZƏRBAYCAN YURD BİLGİSİ” JURNALINDA AZƏRBAYCAN-AVROPA ƏDƏBİ ƏLAQƏLƏRİ MƏSƏLƏSİ» Altuntac Məmədova (Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası)]</ref><ref>[http://www.ca-c.org/journal/2003/journal_eng/cac-04/18.orueng.shtml Gidaiat Orudzhev, D.Sc. (Philol.), Azerbaijani State Nationalities Policy Adviser (Baku, Azerbaijan)]</ref><ref>[http://www.ca-c.org/journal/2000/journal_eng/eng04_2000/22.kisr.shtml "Daghestan: Factors of conflicts and stability". Enver Kisriev, professor, Daghestan Research Center, Russian Academy of Sciences (RAS), (Makhachkala, Russian Federation)]</ref><ref>[http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/02634938408400464?journalCode=ccas20#.VGrxgcaOPi8 The Azeris in Georgia and the Ingilos: Ethnic minorities in the limelight]</ref><ref>[http://www.ceeol.com/aspx/issuedetails.aspx?issueid=504b0001-e271-4187-83aa-f375e3dbc53d&articleId=1c3d78c8-2ac2-4758-ad5b-017f0f631a49 South Caucasus: Common Ground]</ref><ref>[http://www.gab-bn.com/IMG/pdf/Az3-_A_Northern_Neighbor_Growls_and_Azerbaijan_Reassesses_Its_Options.pdf Sabrina Tavernise. The New York Times – 22.10.2008]</ref><ref>[http://iranian.com/Opinion/2002/August/Azeri/ Who are Azeris?]</ref>, '''Azəri türkləri'''<ref>[http://gilarbeg.com/print.php?content=1140 Bəşər tarixini Azəri türkləri yazmışlar]</ref> [[Perzijski jezik|perz.]]:''' آذری, ترک آذربایجانی, Āzarīs''') su narod koji većinom živi u sjevernome [[Iran]]u i [[Azerbajdžan]]u. Većina Azera su [[Šijiti|šijitski muslimani]], a najsličniji su [[Turci|Turcima]], [[Kavkaski narodi|Kavkascima]] i [[Iranci|Irancima]]. Govore [[Azerski jezik|azerskim jezikom]] koji se ubraja u skupinu [[Turkijski jezici|turkijskih jezika]].
'''Azeri''' ([[Azerski jezik|azer.]]:'''آذریلر/Azәrilәr,Azərbaycan Türkləri/آذربایجان تورک لری''', [[Perzijski jezik|perz.]]:''' آذری, ترک آذربایجانی, Āzarīs''') su narod koji većinom živi u sjevernome [[Iran]]u i [[Azerbajdžan]]u. Većina Azera su [[Šijiti|šijitski muslimani]], a najsličniji su [[Turci|Turcima]], [[Kavkaski narodi|Kavkascima]] i [[Iranci|Irancima]]. Govore [[Azerski jezik|azerskim jezikom]] koji se ubraja u skupinu [[Turkijski jezici|turkijskih jezika]].


==Populacija==
==Populacija==

Inačica od 18. studenoga 2014. u 15:28

Azeri
Ukupno pripadnika
od 21 - 30 milijuna (procjena)[1]
25-30 milijuna (procjena)[2]
Značajna područja naseljavanja
Nepoznata kratica »I« Iran 12-18 milijuna[3][4][5][6]
Nepoznata kratica »A« Azerbajdžan 8,150.000 [7][8]
Nepoznata kratica »T« Turska 800.000
500.000 - 1 milijun
[2]
Nepoznata kratica »R« Rusija 622.000
2,5-3 milijuna		 [9]
[2]
Nepoznata kratica »G« Gruzija 284.761
oko 400.000		 [10]
[2]
Nepoznata kratica »K« Kazakstan 78.300 [11]
Nepoznata kratica »N« Njemačka 55.000
Nepoznata kratica »U« Ukrajina 45.200 [12]
Nepoznata kratica »N« Nizozemska 18.000 [13]
Nepoznata kratica »U« Velika Britanija 15.000 [14]
Nepoznata kratica »S« SAD 5.553 - 400.000 [15][16]
Nepoznata kratica »K« Kanada 70.000 - 275.000 [2]
Nepoznata kratica »A« Austrija 1.000 [17]
Nepoznata kratica »E« Estonija 800 [18]
Nepoznata kratica »A« Australija 290 [19]
Nepoznata kratica »D« Danska 116
ostale države 30.000
Jezik
Azerski jezik
Vjera
većina šijitski muslimani, manjina kršćani, bahá'í, zoroastrizam

Azeri (azer.:آذریلر/Azәrilәr[20][21][22][23][24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34][35][36][37][38][39][40][41][42], Azəri türkləri[43] perz.: آذری, ترک آذربایجانی, Āzarīs) su narod koji većinom živi u sjevernome Iranu i Azerbajdžanu. Većina Azera su šijitski muslimani, a najsličniji su Turcima, Kavkascima i Irancima. Govore azerskim jezikom koji se ubraja u skupinu turkijskih jezika.

Populacija

Datoteka:Azerbaijanilanguage.png
Rasprostranjenost azerskoga jezika

Prema procjenama Azera ima od 21 do 30 milijuna, od toga u Iranu 12 do 18 milijuna odnosno od 20–24% ukupnoga stanovništva Irana. Azerbajdžansko veleposlanstvo raspolaže brojkama od 25 do 30 milijuna Azera izvan domovine, od čega polovica živi u Iranu već skoro cijelo tisućljeće.[2]. Azersko iseljeništvo u Turskoj broji od pola milijuna do milijun osoba po procjenama, a ondje su iselili tijekom dvaju iseljeničkih valova 20. stoljeća.[2]

Prema procjenama, u Gruziji živi oko 400.000 Azera, u ruskoj republici Dagestanu 100.000[2], a nakon egzodusa skoro cijelog azerskog stanovništva iz Armenije nakon karabaškog rata, manje od sto u Armeniji.[2] Sve te tri zajednice su stoljećima bile nazočne ondje.[2]

U Rusiji živi od 2,5 do 3 milijuna Azera; izuzevši dagestansku zajednicu, svi su ekonomska migracija, a došli su u Rusiju krajem postojanja Sovjetskog Saveza ili kasnije, tražeći posao u velikim ruskim gradovima.[2]

U zapadnoj Europi postoji iseljeništvo klasične vrste kojemu broj raste. 60-80 tisuća živi u Njemačkoj, 30-40 tisuća u Francuskoj te 50-70 tisuća u ostatku Europe. U Kanadi živi više od 275.000 Azera, a u SAD-u više od 300.000. Svi su pripadnici klasičnog iseljeništva.[2]

U Azerbajdžanu prema popisu iz 1999. godine živi 7.205.500 i čine 90% stanovništva. Od ostalih država najviše Azera živu u Turskoj 800.000, Rusiji 622.000 i Gruziji 284.761.

Azeri u Iranu i Turskoj su vrlo integrirani u društvo te ih se više doživljava kao neku političku, nego nacionalnu zajednicu. Azeri u Iranu danas imaju osoba koji su toliko integrirani i iransko društvo da se nalaze na vrhu društvene i političke ljestvice. Neki promatrači vide i neke Azere koji su pod pritiscima u Iranu. Činjenica je da je do pada šaha Pahlavija 1979. azerska zajednica živjela teže, jer ih se smatrala mogućom prijetnjom iranskoj nacionalnoj stvari. To je pojačalo radikalizam kod iranskih Azera iz zbog toga je u gradu Tabrizu, u iranskom dijelu Azerbejdžana i izbila revolucija protiv šaha. Dolaskom Homeinijeve islamističke vlasti, prioritete se prebacilo s nacionalnog na vjersko, čime se Azerima olakšalo život, no neki iranski dužnosnici su i dalje tretirali Azere kao za šahove vlasti.[2]

U Turskoj su Azeri stara zajednica, no postoje i doseljenici koji su došli nakon pada SSSR-a. Starija zajednica je integriranija zbog sličnosti jezika i vjere te predanosti turskoj stvari.[2]

Armenci su na Kavkazu zajednica koja je nazočnoa skoro tisućljeće, kao i u Iranu.[2] U Armeniji su prisiljeni kriti svoj identitet, mijenjati prezimena, ne isticati svoj nacionalni identitet u javnosti, a brojni su izgnani.[2] U Gruziji, gdje su najveća manjina, situacija je varirala. U prvoj polovici 1990-ih su za vlasti Gamzahurdije i politike "Gruzija Gruzijcima" donekle bili izolirani te su neki odselili.[2] Stvari su se promijenile dolaskom Eduarda Ševardnadzea, kad se status znatno poboljšao.[2] Zbog otežanih gospodarskih i političkih okolnosti u Gruziji (ratovi), brojni su privremeno napustili Gruziju radi posla ili školovanja, no značajan je broj i trajnih odseljenika.[2] U Rusiji, u republici Dagestanu imaju svoje kulturne ustanove, škole i glasila, a sami Azeri najviše su koncentrirani u gradu Derbentu.

Vanjske poveznice

Izvor

  1. ↑ [http://www.azeriamerica.com/index_files/AzeriCommunityinUSandCanada.htm
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Azerbajdžansko veleposlanstvo u Kanadi ADA Biweekly Newsletter, sv. 1, br. 2/2008., 15. veljače 2008., pristupljeno 22. travnja 2011.
  3. ↑ "Stanovništvo Irana" in Looklex Enciklopedija Orijenta.
  4. ↑ "Stanovništvo Irana",
  5. ↑ G. Riaux, "Azeri u Iranu" 25 % stanovništva Irana su Azeri.
  6. ↑ "Iran", Amnesty International izvješće o Iranu i Azerbejdžanu
  7. ↑ "Population by ethnic groups", The State Statistical Committee of Azerbaijan Republic
  8. ↑ "Azerbaijan: People", CIA Factbook. Azeri ethnic percentage of 90.6% used to calculate population derived from Azeri census.
  9. ↑ Azeri u Rusiji
  10. ↑ Popis stanovništva Gruzije 2000. godine
  11. ↑ Stanovništvo Kazahstana iz 1999. godine.
  12. ↑ Stanovništvo Ukrajine iz 2001. godine
  13. ↑ Azerbejdžansko ministarstvo za dijasporu
  14. ↑ [1]
  15. ↑ Statistički zavod SAD-a
  16. ↑ http://www.usturkic.org/index.php?option=com_content&view=article&id=65
  17. ↑ Azeri u Austriji
  18. ↑ Stanovništvo Estonije 2000. godina
  19. ↑ Etničke grupe Australije
  20. ↑ Alman İmparatorluğu'nun Doğu siyaseti çerçevesinde Kafkasya politikası, 1914-1918
  21. ↑ «Folia orientalia» Państwowe Wydawn. Naukowe, 1971
  22. ↑ Harvard Encyclopedia of American ethnic groups, Harvard University Press, 1981, p. 171
  23. ↑ Азербайджанцы
  24. ↑ «Ağaoğlu Ahmed Bey». Fahri Sakal. Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999
  25. ↑ «Anadolu ağızlarının sınıflandırılması» Leylâ Karahan. Türk Dil Kurumu Yayınları, 1996
  26. ↑ «Azerbaycan siyasi muhaceretinin İstanbul'daki basın etkinliklerinin, 1923-1931: kamuoyu oluşturmadaki rolü» Belkıs Ulusoy Nalcıoğlu. İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Yayınları, 2004
  27. ↑ «Kafkas araştırmaları» Mehmet Saray. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1998
  28. ↑ «Karabağ sorunu kapsamında Ermeniler ve Ermeni siyaseti» Aygün Attar. Atatürk Araştırma Merkezi, 2005
  29. ↑ «Sivil toplumda Türk-Ermeni diyaloğu» Ragıp Zarakolu. Pencere Yayınları, 2008
  30. ↑ «Türk'ün Dünya Nizamı» HARUN YAHYA
  31. ↑ «Türk dünyası araştırmaları» Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1999
  32. ↑ Mark R. Beissinger; Nader Entessar; Edward Friedman; Solomon Gashaw; Noel Jacob Kent; Alan LeBaron; Herbert S.Lewis; James Quirin; Virginia Sapiro; Ronald J. Schmidt; Douglas Spitz; Tekle M. Woldemikael; Crawford Young. 1993. Azeri Nationalism in the Former Soviet Union and Iran. The University of Wisconsin Press. str. 116 Referenca sadrži prazan nepoznati parametar: |1= (pomoć)CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
  33. ↑ Azeri (Azerbaijani) Genetics: Abstracts and Summaries
  34. ↑ ETHNIC SITUATION IN THE CAUCASUS. Rauf A. Guseynov
  35. ↑ Ayse Pamir Dietrich Language Policy and the Status of Russian in the Soviet Union and the Successor States outside the Russian Federation. p. 2.
  36. ↑ «AZƏRBAYCAN YURD BİLGİSİ” JURNALINDA AZƏRBAYCAN-AVROPA ƏDƏBİ ƏLAQƏLƏRİ MƏSƏLƏSİ» Altuntac Məmədova (Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası)
  37. ↑ Gidaiat Orudzhev, D.Sc. (Philol.), Azerbaijani State Nationalities Policy Adviser (Baku, Azerbaijan)
  38. ↑ "Daghestan: Factors of conflicts and stability". Enver Kisriev, professor, Daghestan Research Center, Russian Academy of Sciences (RAS), (Makhachkala, Russian Federation)
  39. ↑ The Azeris in Georgia and the Ingilos: Ethnic minorities in the limelight
  40. ↑ South Caucasus: Common Ground
  41. ↑ Sabrina Tavernise. The New York Times – 22.10.2008
  42. ↑ Who are Azeris?
  43. ↑ Bəşər tarixini Azəri türkləri yazmışlar

Predložak:Link FA

Dobavljeno iz "https://hr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azeri&oldid=4404926"