Antonim: razlika između inačica
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
m predlozak |
Nema sažetka uređivanja |
||
| Redak 1: | Redak 1: | ||
{{Semantički odnos}} |
|||
'''Antonimi''' ([[grčki jezik|grč.]] ''anti'' = protiv, ''onoma'' = ime) [[leksem]]i su koji su značenjski oprečni. Naziva ih se i '''nasuprotnicama'''. Dva leksema suprotnoga značenja čine antonimski par. Leksičko-[[semantika|semantička]] pojava značenjske opreke između dvaju leksema naziva se '''antonimija'''. Antonimija je svojstvo [[imenice|imenica]], [[pridjevi|pridjeva]], [[glagoli|glagola]], [[prilozi|priloga]] i [[prijedlozi|prijedloga]]. |
|||
''Sinonim'' i ''antonim'' međusobno su antonimi. Posebna je vrsta antonimije [[oksimoron]]. |
|||
==Podrijetlo antonima== |
|||
<br> |
|||
'''Raznokorijenski antonimi''' oni su antonimni među kojima ne postoji [[etimologija|etimološka]] veza, jer su im se izrazi razvili iz različitih korijena. Također se nazivaju '''primarni''' ili '''pravi''' antonimi. |
|||
'''Istokorijenski''' antonimi nastali su različitim, u [[hrvatski jezik|hrvatskome jeziku]] najčešće prefiksalnim, [[tvorba riječi|tvorbama riječi]]. Nazivaju se i '''tvorbeni''' antonimi. |
|||
Tvorbeni se antonimi mogu tvoriti različitim [[prefiks]]ima: |
|||
* '''''nad'''vožnjak - '''pod'''vožnjak'' |
|||
* '''''izvan'''jezičan - '''unutar'''jezičan'' |
|||
* '''''iznad'''prosječan - '''ispod'''prosječan'' |
|||
* '''''o'''tvoriti - '''za'''tvoriti'' |
|||
* '''''u'''nijeti - '''iz'''nijeti'' |
|||
Tvorbeni se antonimi mogu tvoriti i jednim prefiksom koji označava negaciju: |
|||
* ''čovjek - '''ne'''čovjek'' |
|||
* ''zakonit - '''protu'''zakonit (kontra)'' |
|||
* ''oružati - '''raz'''oružati'' |
|||
* ''socijalan - '''a'''socijalan'' |
|||
==Narav značenjske opreke== |
|||
<br> |
|||
'''Binarni antonimi''' oni su antonimi od kojih svaki potpuno negira sadržaj onog drugog te stoje u komplementarnom odnosu. |
|||
* ''živ - mrtav, istina - laž'' |
|||
'''Stupnjeviti antonimi''' oni su antonimi između kojih postoje međustupnjevi, odnosno jedan potpuno ne isključuje sadržaj drugoga. |
|||
* ''malen - (omalen, oveći...) - velik'' |
|||
* ''jeftin - ... - skup'' |
|||
* ''topao - ... - hladan'' |
|||
==Višestruka antonimija== |
|||
<br> |
|||
'''Višestruki antonimi''' jesu višeznačnice koje su svojim značenjima suprotni različitim leksemima. |
|||
* ''star - mlad'' |
|||
* ''star - nov'' |
|||
* ''star - moderan'' |
|||
==Raširenost antonima== |
|||
<br> |
|||
'''Općejezični antonimi''' oni su antonimi kojima parnjake pronalazi većina govornika, bez obzira na to jesu li istokorijenski ili raznokorijenski antonimi. |
|||
'''Individualni (kontekstualni) antonimi''' oni su antonimi koji su međusobno suprotstavljeni samo u stvaralaštvu nekog pisca ili samo u određenome kontekstu. |
|||
[[Kategorija: Leksikologija]] |
|||
<!-- interwiki --> |
|||
[[bg:Антоним]] |
|||
[[ca:Antònim]] |
|||
[[cv:Антонимсем]] |
|||
[[cs:Antonymum]] |
|||
[[cy:Gwrthwynebair]] |
|||
[[da:Antonym]] |
|||
[[de:Antonym]] |
|||
[[en:Antonym]] |
|||
[[et:Antonüüm]] |
|||
[[es:Antónimo]] |
|||
[[eo:Antonimo]] |
|||
[[eu:Antonimo]] |
|||
[[fr:Antonymie]] |
|||
[[gl:Antonimia]] |
|||
[[id:Antonim]] |
|||
[[it:Antonimia]] |
|||
[[ka:ანტონიმი]] |
|||
[[lv:Antonīms]] |
|||
[[nl:Antoniem]] |
|||
[[ja:対義語]] |
|||
[[no:Antonym]] |
|||
[[pl:Antonim]] |
|||
[[pt:Antônimo]] |
|||
[[ru:Антонимы]] |
|||
[[simple:Antonym]] |
|||
[[sk:Antonymum]] |
|||
[[sl:Antonim]] |
|||
[[sv:Antonym]] |
|||
[[tr:Antonim]] |
|||
[[uk:Антонім]] |
|||