Karađorđe
 | Ovaj članak ili dio članka nije pokriven izvorima. |
Ovo je glavno značenje pojma Karađorđe. Za film pogledajte Karađorđe (1911).| Karađorđe | |
|---|---|
 | |
| Portret Đorđa Petrovića, zvanog Karađorđe, 1816. | |
| veliki vožd Srbije | |
| Vladavina | 14. veljače 1804. – 3. listopada 1813. |
| Prethodnik | nova titula |
| Nasljednik | Miloš Obrenović (kao srpski knez) |
| Supruga | Jelena Jovanović |
| Djeca | Sima Sava Sara Poleksija Stamenka Aleksa Aleksandar |
| Puno ime | Đorđe Petrović |
| Dinastija |  Karađorđević |
| Otac | Petar Jovanović |
| Majka | Marica Živković |
| Rođenje | 14. studenog 1762. ili 1768., Viševac, Osmansko Carstvo |
| Smrt | 25. srpnja 1817., Radovanje, Osmansko Carstvo |
| Vjera | pravoslavlje |
Đorđe Petrović, poznat po nadimku Karađorđe (Crni Đorđe) (Viševac, Osmansko Carstvo, 14. studenog 1762. ili 1768. – Radovanje, 25. srpnja 1817.), srpski revolucionar i ustanički vođa te jedan od organizatora Prvog srpskog ustanka kojim su Srbi pokušali zbaciti osmansku vlast i osamostaliti Srbiju.[1] Potjecao je od seljačke trgovačke obitelji koja se bavila uzgojem svinja i koza. Smatra se osnivačem srpske kraljevske dinastije Karađorđevića.
Podaci o točnom datumu njegova rođenja i porijeklu su nepouzdani. Kao godine njegova rođenja spominje se razdoblje između 1749. i 1770. godine, ali pretpostavlja da bi to mogla biti 1762. godina. Rođen je u naselju Viševac u Šumadiji. Ne zna se točno ni njegovo obiteljsko porijeklo, a njegovo prezime je zapravo patronimik od imena njegova oca Petra. Otac mu je bio Petar Jovanović, a majka Marica Živković. Potjecao je iz siromašne seoske obitelji koja se bavila uzgojem i prodajom domaćih životinja i bio je nepismen kao i većina tadašnjih ljudi u njegovom okruženju.
Godine 1785. Đorđe Petrović se oženio Jelenom Jovanović, kćerkom Nikole Jovanovića, obor-kneza od Jasenica. Radio je po vlastelinstvima po Šumadiji do 1787. godine kada je s obitelji prebjegao na teritorij Habsburške Monarhije, strahujući od progona od strane janjičara.
Sudjelovao je 1788. godine kao vojnik u austrijskim postrojbama za vrijeme austro-turskog rata.[2] Pred kraj tog rata, 1791. godine, Karađorđe se vratio u Srbiju u mjesto Topolu gdje se uspješno bavio prodajom stoke. Dobio je sa suprugom sedmero djece, među kojima i Aleksandra, budućeg srpskog kneza (1842. – 1858.).
Kraj 18. i početak 19. stoljeća donosi povećanje zuluma koji su Turci činili nad srpskim narodom. Ogromni nameti, samovolja i teroriziranje naroda od strane Turaka i janjičara, gušenje svakog otpora dovode do udruživanja srpskih velikaša i dogovora oko pobune.
Povod za Prvi srpski ustanak bio je krvavi događaj, poznat kao sječa knezova. O tome je pisao Filip Višnjić u čuvenoj pjesmi Početak bune protiv dahija. Sječom viđenijih srpskih glava, Turci su htjeli zaplašiti srpski narod i onemogućiti ustanak za koji su znali da se sprema.
Na narodnom zboru u Orašcu, Karađorđe je izabran za vođu ustanka i tako stao na čelo srpskog naroda u borbi protiv Turaka. Ne može se točno reći kada je održan zbor u Orašcu, ali se uzima najčešće spomenuti nadnevak, a to je 14. veljače 1804. godine. Karađorđe je osobno obilazio narod i dogovarao s ostalim vođama tijek borbe i pripreme za ustanak. Kao strog i dosljedan, uživao je autoritet u narodu i među drugim vođama. Ostalo je zapisano da su ga se plašili zbog prijeke naravi i zbog spremnosti da bez kompromisa dođe do cilja. Iza njega su ostale mnoge pobjede nad često brojnijom i opremljenijom turskom vojskom.
Nakon mira u Bukureštu dolazi do nesloge među ljudstvom što se odrazilo i na djelovanje i akcije naroda. Karađorđe uviđa da je dalja borba uzaludna i odlučuje da 1813. godine pobjegne u Austriju, ali se 1816. pridružio grčkom pokretu u želji da nastavi borbu za protjerivanje Turaka. Sljedeće godine je došao tajno u Srbiju kako bi se s Milošem Obrenovićem dogovorio o zajedničkoj akciji, ali je po Miloševoj naredbi ubijen u noći između 13. i 14. srpnja 1817. godine u selu Radovanju kod Smedereva.
