Muški spolni sustav
 |
Predloženo je da se u ovaj tekst uklopi Muški spolni organ. (Rasprava) |
Muški spolni sustav je sustav organa koji je smješten u zdjelici i izvan nje, a služi za razmnožavanje. Muški spolni sustav čine sljedeći organi:
- sjemenik (lat. testis) - broj 17 na slici,
- pasjemenik (lat. epididymis) - broj 16 na slici
- sjemenovod (lat. ductus deferens) - broj 15 na slici
- sjemeni mjehurići (lat. vesiculae seminales) - broj 10 na slici
- mlaznični vod (lat. ductus ejaculatorius) - broj 11 na slici
- predstojna žlijezda (lat. prostata) - broj 12 na slici
- bulbouretralne žlijezde (lat. glandulae bulbo-urethrales, gomoljno-cijevne žlijezde) - broj 13 na slici
- muški spolni ud (lat. penis) - broj 3 na slici (dijelovi penisa na slici: 4 - corpus cavernosa penis, 5 - glans penis, 6 - preputium)
Sjemenici, pasjemenici, sjemenovodi, sjemenski mjehurići, mlaznični vodovi i bulbouretralne žlijezde su parni organi. Dio spolnog sustava su i mokraćna cijev (koja je i dio mokraćnog sustava) i mošnja (broj 18 na slici).
Razvoj[uredi VE | uredi]
Razvoj spolnih organa u čovjeka ovisi o nasljednoj osnovi. Spolni kromosomi određuju spol zametka. Ženski zametak ima kariotip 46,XX , a muški zametak kariotip 46,XY. Prisustvo Y kromosoma, tj. "određujućeg čimbenika sjemenika" (engl. "testis determinating factor" TDF) koji je proizvod transkripcije gena iz posebne regije Y kromosoma (engl. SYR - Sex-determining Region Y), određuje da će se spolne žlijezde zametka razviti u sjemenike. Ako nema "određujućeg čimbenika sjemenika", spolne žlijezde se razvijaju u jajnike. Postoje i slučajevi kada se SYR regija Y kromosoma, kromosomskom translacijom prenese u stanice koje imaju kariotip 46,XX ili slučajevi kada stanice kariotipa 46, XY izgube svoju SYR regiju ili ona mutacijom postane neaktivna. Tada dolazi do poremećaja razvoja spola u odnosu prema kariotipu. Sjemenici se razvijaju iz prabubrega i u početku su smješteni retroperitonealno. U zadnja dva mjeseca intrauterinog života dolazi do spuštanja sjemenika (lat. descensus testis) kroz ingvinalni kanal u kožnu vreću mošnje.
Unutarnji spolni organi[uredi VE | uredi]
Sjemenici[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Sjemenik
Sjemenik je parna muška spolna žlijezda. Oba su smještena u kožnoj vrećici koja se naziva mošnja. Sjemenik se sastoji od vezivnog tkiva i sustava kanalića, a sadrži i zametne epitelne stanice iz kojih se razvijaju spermiji i Leydigove stanice koje izlučuju muške spolne hormone.
Pasjemenici[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Pasjemenik
Pasjemenik nastaje združivanjem odvodnih vodova koji izlaze iz sjemenika i nastavlja se kao jedna kanal u sjemenovod. Kanal pasjemenika dug je 3-4 metra, ali je ispresavijan tako da čini malu tvorbu uz gornji pol sjemenika.
Sjemenovodi[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Sjemenovod
Sjemenovodi se nastavljaju na pasjemenike, izlaze iz mošnje, zajedno s krvnim i limfnim žilama čine sjemensku vrpcu (lat. funiculus spermaticus) sve do spajanja s izvodnim kanalićima sjemenih mjehurića, od kuda počinje mlaznični vod. Sjemenovod je dug oko 50 cm.
Sjemenski mjehurići[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Sjemenski mjehurići
Sjemenski mjehurići su žlijezde koje izlučuju svoj sekret kroz izvodne kanale, koji se sa sjemenovodima spajaju i čine mlaznične vodove.
Mlaznični vod[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Mlaznični vod
Mlaznični vod je kratki vod koji nastaje spajanjem izvodnih kanala sjemenih mjehurića i sjemenovod, i vodi sve do ušća u mokraćnu cijev, u predstojnoj žlijezdi. Razlikujemo desni i lijevi mlaznični vod.
Gomoljno-cijevne žlijezde[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Gomoljno-cijevne žlijezde
Gomoljno-cijevne žlijezde (Cowperove žlijezde) su žlijezde veličine graška, koje izlučuju lužnatu izlučevinu koja poništava kiselost mokraće neposredno prije izbacivanja sjemena.
Predstojna žlijezda[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Predstojna žlijezda
Žlijezda izgleda kestena, a sastoji se od 30-50 razgranjenih tubuloalveolarnih žlijezda, njihovih odvodnih kanala koji se otvaraju u mokraćnu cijev, vezivnog tkiva i glatkih mišićnih niti.
Vanjski spolni organi[uredi VE | uredi]
Penis[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Penis
Penis je muški kopulacijski organ.
Mošnja (lat. scrotum)[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Mošnja
Mošnja je kožna vreća smještena među bedrima, čiji su glavni sadržaj sjemenici i pasjemenici.
Sjeme, sperma[uredi VE | uredi]
Podrobniji članak o temi: Sperma
Sperma se sastoji od spermija i izlučevina iz žlijezda muškog spolnog sustava. Te izlučevine su iz pasjemenika, sjemenovoda (ampularnog dijela), sjemenskih mjehurića, prostate i bulbouretralnih žlijezda. U spermi se nalazi i mali broj leukocita, i limfocita.
Izlučevine bulbouretralnih žlijezda imaju ulogu zaglađivanja površine mokraćne cijevi, neutralizaciju kiselosti rodnice i izlučuju se pri ukrućivanju (erekcija) spolnog uda, dok se ostali sekreti izlučuju redom jedan iza drugoga.
