Radika
| Radika | |
|---|---|
 Radika kod sela Dolno Kosovrasti | |
| Položaj | |
| Države | |
| Fizikalne osobine | |
| Duljina | 67 km |
| Površina porječja | 665 km2 |
| Tok rijeke | |
| Izvor | |
| • Nad. vis. | 2 200 m |
| • Koord. | 41°49'0,8"N, 20°38'36,2"E |
| Ušće | Debarsko jezero |
| • Koord. | 41°29'37,0"N, 20°30'55,8"E |
| Slijev | Jadranski, Egejski |
| Ulijeva se u | Crni Drim, Vardar |
Rijeka Radika (makedonski: Радика, albanski: Radikes) je rijeka koja izvire na planini Vraca (dio velike Šar-planine), na nadmorskoj visini od 2 200 m., na jugozapadu Kosova) te zatim većim dijelom teče kroz zapadnu Makedoniju, do svog uvira u rijeku Crni Drim. Rijeka je ukupno duga 67 km.
Izvor rijeke[uredi | uredi kôd]
Radika je na svom izvoru planinski potok pod imenom Crni Kamen (makedonski: Црни Камен) koji izvire na padinama planine Vraca, južnog dijela Šar-planine, ispod vrha Golema Vraca (2 582 m.). Potok Crni Kamen ispočetka teče na zapad, kroz kraj koji se zove - Gora, zatim se svija uz planinu Vraca i zatim teče pravo na jug na makedonsku granicu gdje se spaja s drugom pritokom Ćafa Kadis (makedonski: Цафа Кадис; albanski: Qafa e Kadisë), od makedonske granice rijeka nosi naziv Radika.
Gornja Radika[uredi | uredi kôd]
Gornja Radika je samo 8 km duga, i zahvaljujući ljudskoj intervenciji pripada sada djelomično Egejskom slivu, dok donji tok Donje Radike teče prema Jadranskom moru. Kod sela Volkovija napravljen je sistem kanala koji odvodi dio voda do umjetnog Mavrovskog jezera( kod sela Mavrovi Anovi ) a zatim podzemnim cijevima u rijeku Vardar.
Donja Radika[uredi | uredi kôd]
Na svom 44 km dugom toku, Radika teče prema jugu, zatim prolazi kroz 1 km duboku klisuru između planina Korab i Dešat na zapadu i Bistre.
Dolina rijeke Radike je neobično atraktivna, u njoj se nalazi poznati samostan(manastir) Sveti Jovan Bigorski, zatim termalno kupalište i liječilište Kosovratska banja, s vodom od 49 °C) punom sumpora. U dolini se nalaze i pitoreskna sela s orginalnom makedonskom narodnom arhitekturom, kao što su; Bituše, Janče, Gari, Lazaropole i druga. Nakon toga rijeka Radika uvire u rijeku Crni Drim, južnije od grada Debra, zapravo uvire u umjetno Debarsko jezero, koje dalje teče kao rijeka Crni Drim prema Jadranskom moru.
- Na svom putu do uvira u Crni Drim, prima četiri veće pritoke; Ribnicu, Mavrovsku reku, Žirovničku reku i Malu reku.
- Voda rijeke Radika je izuzetno hladna, čista i bistra, ima tamnozelenu boju, zbog značajne koncentracije kalcijevog karbonata.
- Rijeka, načelno pripada Jadranskom slivu, njezino porječje obuhvaća površinu od 665 km², i nije plovna.
- Rijeka Radika ima veliki hidropotencijal, koji se djelomično koristi na njezinom gornjem toku. Kanalima se dio voda Radike odvodi do Mavrovskog jezera, te ga pune vodom, a s jezera voda se podzemnim kanalima odvodi do Vardara. Tu je izgrađena hidroelektrana Vrben.
- Dolina rijeke je od povjesnih vremena trasa puteva koje povezuju gradove u kotlinama zapadne Makedonije, Tetovo i Ohrid.
Izvori[uredi | uredi kôd]
- Mala Prosvetina Enciklopedija, Treće izdanje (1985); Prosveta; ISBN 86-07-00001-2
- Jovan Đ. Marković (1990): Enciklopedijski geografski leksikon Jugoslavije; Svjetlost-Sarajevo; ISBN 86-01-02651-6