Napoleonski ratovi: razlika između inačica

Izvor: Wikipedija
Pregledaj povijest
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Izbrisani sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
→‎Vanjske poveznice: kategorizacija
Oznake: mobilni uređaj m.wiki
Nema sažetka uređivanja
Oznake: VisualEditor mobilni uređaj m.wiki dodana poveznica na razdvojbu
Redak 1: Redak 1:
{{Infookvir oružani sukob|naziv=Napoleonski ratovi|slika=[[File:Napoleonic Wars.jpg|300px]]|datum=[[18. svibnja]] [[1803.]] –<br>[[20. studenoga]] [[1815.]]<br>(12 [[godina]], 5 [[Mjesec (razdoblje)|mjeseci]] i 4 [[Tjedan|tjedna]])|mjesto=[[Europa]], [[Atlantski ocean]], [[Kavkaz]], [[Francuska Gvajana]], [[Indijski ocean]], [[Sredozemno more]], [[Sjeverna Amerika]], [[Sjeverno more]], [[Río de la Plata]], [[Antili]], [[Južna Afrika]], [[Bliski istok]], [[Južna Amerika]], [[Tihi ocean]]|ishod='''Pobjeda koalicije'''<br>{{•}} [[Bečki kongres]]<br>{{•}} [[Pariški mir (1815.)|Pariški mir]]<br>{{•}} Koalicijska okupacija [[Prvo Francusko Carstvo|Francuske]]<br>{{•}} Progon [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] na [[Sveta Helena|Svetu Helenu]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Sainsbury|first=John|url=https://books.google.hr/books?id=TwNmAAAAcAAJ&pg=PA15&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=Sketch of the Napoleon Museum, etc|date=|year=1842.|location=[[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=15|language=en|trans-title=Skica Napoleonovog muzeja itd.}}</ref><br>{{•}} Pad [[Prvo Francusko Carstvo|Prvog Francuskog Carstva]]<br>{{•}} [[Burbonska restauracija]]<br>{{•}} Pad moći [[Kraljevina Portugal|Portugala]], [[Španjolska|Španjolske]] i [[Republika Nizozemska|Nizozemske]]<br>{{•}} [[Sveto Rimsko Carstvo]] i [[Danska-Norveška]] prestali postojati<br>{{•}} [[Britansko Carstvo]] postalo dominantna svjetska sila<ref>{{Citiranje weba|date=2018-12-26|title=Royal Navy {{!}} History, Ships, & Battles Britannica.com|trans-title=Kraljevska mornarica {{!}} Povijest, brodovi i bitke|url=https://www.britannica.com/topic/Royal-Navy|url-status=bot: unknown|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226110624/https://www.britannica.com/topic/Royal-Navy|access-date=2023-08-28|website=web.archive.org|archive-date=26. prosinca 2018.}}</ref><br>{{•}} Uspostava [[Ujedinjeno Kraljevstvo Švedske i Norveške|Ujedinjenog Kraljevstva Švedske i Norveške]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Schäfer|first=Anton|title=Zeittafel der Rechtsgeschichte. Von den Anfängen über Rom bis 1919. Mit Schwerpunkt Österreich und zeitgenössischen Bezügen|publisher=Edition Europa Verlag|year=2002.|isbn=3-9500616-8-1|edition=3.|pages=137|language=njemački|trans-title=Vremenska crta pravne povijesti: Od početaka preko Rima do 1919. – S fokusom na Austriju i suvremene reference}}</ref> te [[Ujedinjeno Kraljevstvo Nizozemske|Ujedinjenog Kraljevstva Nizozemske]]<ref>{{Citiranje weba|title=De Grondwet van 1815|trans-title=Ustav iz 1815.|url=https://www.parlement.com/id/vhnnmt7m42jk/de_grondwet_van_1815|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2023-08-28|website=www.parlement.com|language=nl}}</ref><br>{{•}} Uspon [[Kraljevina Pruska|Pruske]] kao velike sile<ref>{{Citiranje knjige|last=Dwyer|first=Philip G.|url=https://books.google.hr/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=The Rise of Prussia 1700–1830|date=4. veljače 2014.|isbn=978-1-317-88703-4|trans-title=Uspon Pruske 1700. – 1830.|archive-url=https://web.archive.org/web/20200522161118/https://books.google.com/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255|archive-date=22. svibnja 2020.}}</ref><br>{{•}} Početak [[Ujedinjenje Italije|talijanskog]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Collier|first=Martin|title=Italian unification, 1820–71|publisher=Heinemann|year=2003.|isbn=0-435-32754-2|edition=1.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=2|trans-title=Talijansko ujedinjenje, 1820. – '71.}}</ref><ref>{{Citiranje knjige|last=Riall|first=Lucy|title=The Italian Risorgimento: state, society, and national unification|publisher=Routledge|year=1994.|isbn=0-203-41234-6|edition=1.|location=[[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=1|trans-title=Talijanski Risorgimento: država, društvo i nacionalno ujedinjenje}}</ref> i [[Ujedinjenje Njemačke|njemačkog ujedinjenja]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Walter|first=Jakob|title=The diary of a Napoleonic foot soldier|last2=Raeff|first2=Marc|publisher=Princeton|year=1996.|location=[[New Jersey]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|trans-title=Dnevnik napoleonskog pješaka}}</ref><br>{{•}} Proširen rast [[Nacionalizam|nacionalizma]] i [[Liberalizam|liberalizma]] u [[Europa|Europi]]<br>{{•}} Velik pad [[Stanovništvo|stanovništva]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Esdaile|first=Charles|url=https://books.google.hr/books?id=qOR1NQEACAAJ&redir_esc=y|title=Napoleon's Wars: An International History, 1803–1815|publisher=Penguin Books|year=2009.|isbn=978-0-14-311628-8}}</ref>|povod=Agresija i ekspanzije [[Prvo Francusko Carstvo|Prvog Francuskog Carstva]] (isprva [[Prva Francuska Republika|Prve Francuske Republike]]) pod [[Napoleon Bonaparte|Napoleonom Bonaparteom]]|sukobljeni1='''Protunapoleonska koalicija:'''<br>[[File:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|border|25px]] [[Sveto Rimsko Carstvo]] {{Small|(do 1806.)}}<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Austrijsko Carstvo]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Kraljevina Hrvatska pod Habsburzima|Kraljevina Hrvatska]]<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[Britansko Carstvo]]<br>[[File:Flag of Hungary (15th century, rectangular).svg|border|21px]] [[Kraljevina Ugarska]]<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] [[Kraljevina Portugal]]<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Španjolska]]<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Rusko Carstvo]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Švedsko Carstvo]]<br>[[File:Flag of Denmark (state).svg|border|25px]] [[Danska]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Kraljevina Pruska|Pruska]]<br>[[File:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|border|20px]] [[Papinska Država]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Sicily (simplified).svg|border|25px]] [[Kraljevina Sicilija]]<br>[[File:Prinsenvlag.svg|border|25px]] [[Republika Nizozemska|Nizozemska]]<br>[[File:St. Blaise - National Flag of the Ragusan Republic.svg|border|25px]] [[Dubrovačka Republika]]<br>[[File:Bandera de Nápoles - Trastámara.svg|border|25px]] [[Napuljsko Kraljevstvo]]<br>[[File:Flag of Switzerland (Pantone).svg|border|20px]] [[Švicarska]]<br>[[File:Merchant Flag and War Ensign of the Kingdom of Sardinia (1814-1816).svg|border|25px]] [[Kraljevina Sardinija]]<br>[[File:Kingdom of Savoy.svg|border|25px]] [[Savojsko Vojvodstvo]]<br>[[File:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|border|25px]] [[Veliko Vojvodstvo Toskana|Vojvodstvo Toskana]]<br>[[File:Pavillon royal de France.svg|border|25px]] [[Francuski rojalisti]]<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Osmansko Carstvo]]<br>[[File:Flagge Herzogtum Nassau (1806-1866).svg|border|25px]] [[Vojvodstvo Nassau]]<br>[[File:Flag of Agha Mohammad Khan.svg|border|25px]] [[Kadžarsko Carstvo]]<br>[[File:Flag of Liechtenstein (1719–1852).svg|border|25px]] [[Lihtenštajn]]<br>[[File:Krstaš-barjak.svg|border|25px]] [[Crna Gora (1516. – 1852.)|Crna Gora]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Bavarska]]<br>[[File:Flag of Hanover (1692).svg|border|25px]] [[Elektorat Hanover]]<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] [[Elektorat Saska]]<br>[[File:Flagge Herzogtum Braunschweig (1814-1830).svg|border|25px]] [[Vojvodstvo Braunschweig]]<br>[[File:Banner of Baden (3^2).svg|border|25px]] [[Veliko Vojvodstvo Baden|Vojvodstvo Baden]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Württemberg]]<br>[[File:Flag of the Duchy of Parma (1851-1859).svg|border|25px]] [[Vojvodina Parma i Piacenza|Parma-Piacenza]]<br>[[File:Civil Ensign of Malta.svg|border|25px]] [[Protektorat Malta|Malta]]<br>[[File:Flag of the Septinsular Republic.svg|border|25px]] [[Republika Sedam Otoka]]|sukobljeni2=[[File:Flag of France (1790–1794).svg|border|25px]] [[Prva Francuska Republika]] {{Small|(do 1804.)}}<br>[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] [[Prvo Francusko Carstvo]] {{Small|(od 1804.)}}<br>[[File:Bandera de España 1808-1813.svg|border|25px]] [[Napoleonska Španjolska]]<br>[[File:Bataafse Republiek nationale vlag.svg|border|25px]] [[Batavijska Republika]]<br>[[File:Alleged flag of the Rhine Confederation 1806-13.svg|border|25px]] [[Rajnska konfederacija]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Bavarska]]<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] [[Elektorat Saska]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|border|25px]] [[Kraljevina Vestfalija]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Württemberg]]<br>[[File:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|border|25px]] [[Varšavsko Vojvodstvo]]<br>[[File:Etrurian Kingdom and War Flag with Great Royal Coat of Arms.svg|border|25px]] [[Kraljevina Etrurija]]<br>[[File:Flag of the Netherlands.svg|border|25px]] [[Kraljevina Holandija]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|border|25px]] [[Napuljsko Kraljevstvo]]<br>[[File:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Italija (1805. – 1814.)|Kraljevstvo Italija]]<br>[[File:Flag of the Principality of Lucca (1805-1809).svg|border|25px]] [[Kneževina Lucca i Piombino|Lucca-Piombino]]<br>[[File:Early Swiss cross.svg|border|20px]] [[Švicarska]]<hr>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Austrijsko Carstvo]]<br>{{Small|([[1809.]] – [[1813.]])}}<br>[[File:Flag of Denmark (state).svg|border|25px]] [[Danska-Norveška]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1814.]])}}<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Rusko Carstvo]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1812.]])}}<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Španjolska]] {{Small|([[1803.]] – [[1808.]])}}<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Osmansko Carstvo]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1812.]])}}<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Kraljevina Pruska|Pruska]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1812.]])}}<br>[[File:Flag of Agha Mohammad Khan.svg|border|25px]] [[Kadžarsko Carstvo]]<br>{{Small|([[1804.]] – [[1807.]];<br>[[1812.]] – [[1813.]])}}|zapovjednik1=[[File:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|border|25px]] [[Franjo II., car Svetog Rimskog Carstva|Franjo II.]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Franjo Jelačić]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Ignjat Gyulay Maros-Németh|Ignjat Gyulay]]<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[Đuro III.]]<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] [[Marija I., kraljica Portugala|Marija I.]]<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Ferdinand VII.]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Gustav IV. Adolf]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Karlo XIV. Ivan]]<br>[[File:Pavillon royal de France.svg|border|25px]] [[Luj XVIII., kralj Francuske|Luj XVIII.]]<br>[[File:Prinsenvlag.svg|border|25px]] [[Vilim I., kralj Nizozemske|Vilim I.]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Fridrik Vilim III.]]|zapovjednik2=[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] [[Napoleon Bonaparte]]<br>[[File:Bandera de España 1808-1813.svg|border|25px]] [[Joseph Bonaparte]]<br>[[File:Flag of Denmark (state).svg|border|25px]] [[Fridrik VI., kralj Danske|Fridrik VI.]]<br>[[File:Bataafse Republiek nationale vlag.svg|border|25px]] [[Rutger Jan Schimmelpenninck]]<br>[[File:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|border|25px]] [[Józef Poniatowski]] †<br>[[File:Flag of Netherlands.svg|border|25px]] [[Luj I. Bonaparte]]<br>[[File:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|border|25px]] [[Eugène de Beauharnais]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|border|25px]] [[Joachim Murat]] [[File:Skull and crossbones vector.svg|17px|link= [[Smrtna kazna]]]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Maksimilijan I. Josip Bavarski|Maksimilijan I. Josip]]<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] [[Fridrik August I.]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|border|25px]] [[Jérôme Bonaparte]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Fridrik I. Württemberški|Fridrik I.]]|jačina1=[[File:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|border|25px]] '''[[Sveto Rimsko Carstvo]]:''' 744.000 vojnika i milicija<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] '''[[Austrijsko Carstvo]]:''' 570.000 redovnih vojnika i milicija<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] '''[[Britansko Carstvo]]:''' 250.000 redovnih vojnika, mornara, marinaca i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Portugal]]:''' 50.000 redovnih vojnika, gerilaca i milicija na vrhuncu snage ([[1809.]])<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] '''[[Španjolska]]:''' 315.000 vojnika, milicija i gerilaca<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] '''[[Rusko Carstvo]]:''' 900.000 redovnih vojnika, kozaka i milicija na vrhuncu snage ([[1812.]])<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] '''[[Švedsko Carstvo]]:''' 50.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Pruska|Pruska]]:''' 360.000<ref>{{Citiranje knjige|last=Leggiere|first=Michael|title=Blücher: Azote de Napoleón|year=2014.}}</ref> redovnih vojnika i milicija<br>[[File:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|border|20px]] '''[[Papinska Država]]:''' 7000 vojnika<br>[[File:Flag of the Kingdom of Sicily (simplified).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Sicilija]]:''' 138.000 vojnika<ref>{{Citiranje knjige|last=Ilari|first=Virgilio|title=Due Sicilie nelle guerre napoleoniche Tomo I, Stato Maggiore Esercito|last2=Crociani|first2=Pietro|year=2008.|location=[[Rim]], [[Italija]]}}</ref><br>[[File:Prinsenvlag.svg|border|25px]] '''[[Republika Nizozemska|Nizozemska]]:''' 36.500 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1815.]])<br>[[File:St. Blaise - National Flag of the Ragusan Republic.svg|border|25px]] '''[[Dubrovačka Republika]]:''' 400 vojnika<br>[[File:Merchant Flag and War Ensign of the Kingdom of Sardinia (1814-1816).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Sardinija]]:''' 110.000 vojnika<br>[[File:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|border|25px]] '''[[Veliko Vojvodstvo Toskana|Vojvodstvo Toskana]]:''' 6000 vojnika<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] '''[[Osmansko Carstvo]]:''' 350.000 redovnih vojnika<br>[[File:Flag of Liechtenstein (1719–1852).svg|border|25px]] '''[[Lihtenštajn]]:''' 100 vojnika<ref>{{Citiranje weba|title=[TMP] "Liechtenstein troops in the Napoleonic wars" Topic|url=http://theminiaturespage.com/boards/msg.mv?id=366528|access-date=2023-09-02|website=theminiaturespage.com}}</ref><br>[[File:Krstaš-barjak.svg|border|25px]] '''[[Crna Gora (1516. – 1852.)|Crna Gora]]:''' 9000 vojnika<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] '''[[Elektorat Saska]]:''' 31.000 vojnika<br>[[File:Civil Ensign of Malta.svg|border|25px]] '''[[Protektorat Malta|Malta]]:''' 16.000 vojnika<br>[[File:Flag of the Septinsular Republic.svg|border|25px]] '''[[Republika Sedam Otoka]]:''' 8000 vojnika<br>'''Ostali koalicijski članovi:''' 100.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<hr>'''Ukupno: 4.051.000''' vojnika, mornara, gerilaca, marinaca i milicija|jačina2=[[File:Flag of France (1790–1794).svg|border|25px]] '''[[Prva Francuska Republika]]:''' 800.000 redovnih vojnika, milicija, marinaca, i mornara<br>[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] '''[[Prvo Francusko Carstvo]]:''' 1.200.000 redovnih vojnika, mornara, marinaca i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<ref>{{Citiranje knjige|last=France|first=John|url=https://archive.org/details/perilousgloryris0000fran|title=Perilous Glory: The Rise of Western Military Power|publisher=Yale University Press|year=2011.|isbn=978-0-300-17744-2|location=[[New Haven, Connecticut|New Haven]], [[Connecticut]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|pages=351|trans-title=Opasna slava: Uspon zapadne vojne moći}}</ref><br>[[File:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|border|25px]] '''[[Varšavsko Vojvodstvo]]:''' 200.000 vojnika<br>[[File:Etrurian Kingdom and War Flag with Great Royal Coat of Arms.svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Etrurija]]:''' 20.000 vojnika<ref>{{Citiranje weba|last=Pirro|first=Deirdre|date=19. srpnja 2019.|title=The short-lived Kingdom of Etruria|trans-title=Kratkotrajna Kraljevina Etrurija|url=https://www.theflorentine.net/2019/07/19/kingdom-etruria/|url-status=live}}</ref><br>[[File:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|border|25px]] '''[[Napuljsko Kraljevstvo]]:''' 47.000 vojnika<br>[[File:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|border|25px]] '''[[Kraljevstvo Italija (1805. – 1814.)|Kraljevstvo Italija]]:''' 200.000 vojnika<ref>{{Citiranje knjige|last=Desmond|first=Gregory|title=Napoleon's Italy|year=2001.|trans-title=Napoleonova Italija}}</ref><br>[[File:Flag of the Principality of Lucca (1805-1809).svg|border|25px]] '''[[Kneževina Lucca i Piombino|Lucca-Piombino]]:''' 20.000 vojnika<br>[[File:Early Swiss cross.svg|border|20px]] '''[[Švicarska]]:''' 30.000 vojnika<ref>{{Citiranje weba|last=swissinfo.ch|first=Julia Slater|date=2012-11-26|title=A 200-year old battle unites and divides the Swiss|trans-title=Bitka stara 200 godina ujedinjuje i razdvaja Švicarce|url=https://www.swissinfo.ch/eng/forging-identity_a-200-year-old-battle-unites-and-divides-the-swiss/33989756|url-status=live|access-date=2023-09-02|website=SWI swissinfo.ch|language=en}}</ref><br>'''Ostale marionete i saveznici:''' 500.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<hr>'''Ukupno: 3.017.000''' vojnika, mornara, marinaca i milicija|posljedice1=[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] '''[[Austrijsko Carstvo]]:''' 376.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> ('''ukupno 500.000''' mrtvih)<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] '''[[Britansko Carstvo]]:''' 125.000 ubijenih u borbi ('''ukupno 311.806'''<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> mrtvih)<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Portugal]]:''' ukupno '''250.000''' mrtvih i nestalih uključujući civile<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] '''[[Španjolska]]:''' više od 300.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=T︠S︡ezarevich Urlanis|first=Boris|url=https://books.google.hr/books/about/Wars_and_Population.html?id=aKlmAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Wars and Population|publisher=Progress Publishers|year=1971.|location=[[Moskva]], [[Sovjetski Savez]] (danas [[Rusija]])|trans-title=Ratovi i populacija}}</ref> ('''ukupno više od 586.000''' mrtvih uključujući civile)<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] '''[[Rusko Carstvo]]:''' 289.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> ('''ukupno 600.000''' mrtvih uključujući civile)<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Pruska|Pruska]]:''' 134.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> ('''ukupno 300.000''' mrtvih uključujući civile)<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] '''[[Osmansko Carstvo]]:''' '''50.000''' mrtvih i nestalih<br>'''Ostali koalicijski članovi:''' 120.000 umrlih i nestalih (uključujući civile)<hr>'''Ukupno: ~2.717.800+ mrtvih'''|posljedice2=[[File:Flag of France (1790–1794).svg|border|25px]] '''[[Prva Francuska Republika]]''' +<br>[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] '''[[Prvo Francusko Carstvo]]:'''<br>1.700.000 mrtvih<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref><br>'''Marionete i saveznici:''' 800.000 mrtvih<br>'''[[Civili]]:''' 600.000 ubijenih<hr>'''Ukupno: ~3.100.000 mrtvih'''|posljedice3='''Ukupno: ~5.817.800+ – 6.500.000 mrtvih'''}}'''Napoleonski ratovi''' ili '''Napoleonovi ratovi''' naziv je za niz globalnih sukoba za vrijeme vladavine [[Napoleon|Napoleona Bonaparte]] [[Francuska|Francuskom]] ([[1803.]] – [[1815.]]) odnosno [[rat]]ova, koje je [[Francuska]] vodila protiv saveza drugih europskih država na čelu s [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Velikom Britanijom]]. Predstavljali su nastavak [[francuski revolucionarni ratovi|francuskih revolucionarnih ratova]], odnosno ratova koje je započela revolucionarna Francuska, a koji su privremeno bili prekinuti [[Mir u Amiensu|mirom u Amiensu]] između V. Britanije i Francuske [[1802.]] godine.
{{Infookvir oružani sukob|naziv=Napoleonski ratovi|slika=[[File:Napoleonic Wars.jpg|300px]]|datum=[[18. svibnja]] [[1803.]] –<br>[[20. studenoga]] [[1815.]]<br>(12 [[godina]], 5 [[Mjesec (razdoblje)|mjeseci]] i 4 [[Tjedan|tjedna]])|mjesto=[[Europa]], [[Atlantski ocean]], [[Kavkaz]], [[Francuska Gvajana]], [[Indijski ocean]], [[Sredozemno more]], [[Sjeverna Amerika]], [[Sjeverno more]], [[Río de la Plata]], [[Antili]], [[Južna Afrika]], [[Bliski istok]], [[Južna Amerika]], [[Tihi ocean]]|ishod='''Pobjeda koalicije'''<br>{{•}} [[Bečki kongres]]<br>{{•}} [[Pariški mir (1815.)|Pariški mir]]<br>{{•}} Koalicijska okupacija [[Prvo Francusko Carstvo|Francuske]]<br>{{•}} Progon [[Napoleon Bonaparte|Napoleona]] na [[Sveta Helena|Svetu Helenu]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Sainsbury|first=John|url=https://books.google.hr/books?id=TwNmAAAAcAAJ&pg=PA15&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=Sketch of the Napoleon Museum, etc|date=|year=1842.|location=[[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=15|language=en|trans-title=Skica Napoleonovog muzeja itd.}}</ref><br>{{•}} Pad [[Prvo Francusko Carstvo|Prvog Francuskog Carstva]]<br>{{•}} [[Burbonska restauracija]]<br>{{•}} Pad moći [[Kraljevina Portugal|Portugala]], [[Španjolska|Španjolske]] i [[Republika Nizozemska|Nizozemske]]<br>{{•}} [[Sveto Rimsko Carstvo]] i [[Danska-Norveška]] prestali postojati<br>{{•}} [[Britansko Carstvo]] postalo dominantna svjetska sila<ref>{{Citiranje weba|date=2018-12-26|title=Royal Navy {{!}} History, Ships, & Battles Britannica.com|trans-title=Kraljevska mornarica {{!}} Povijest, brodovi i bitke|url=https://www.britannica.com/topic/Royal-Navy|url-status=bot: unknown|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226110624/https://www.britannica.com/topic/Royal-Navy|access-date=2023-08-28|website=web.archive.org|archive-date=26. prosinca 2018.}}</ref><br>{{•}} Uspostava [[Ujedinjeno Kraljevstvo Švedske i Norveške|Ujedinjenog Kraljevstva Švedske i Norveške]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Schäfer|first=Anton|title=Zeittafel der Rechtsgeschichte. Von den Anfängen über Rom bis 1919. Mit Schwerpunkt Österreich und zeitgenössischen Bezügen|publisher=Edition Europa Verlag|year=2002.|isbn=3-9500616-8-1|edition=3.|pages=137|language=njemački|trans-title=Vremenska crta pravne povijesti: Od početaka preko Rima do 1919. – S fokusom na Austriju i suvremene reference}}</ref> te [[Ujedinjeno Kraljevstvo Nizozemske|Ujedinjenog Kraljevstva Nizozemske]]<ref>{{Citiranje weba|title=De Grondwet van 1815|trans-title=Ustav iz 1815.|url=https://www.parlement.com/id/vhnnmt7m42jk/de_grondwet_van_1815|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2023-08-28|website=www.parlement.com|language=nl}}</ref><br>{{•}} Uspon [[Kraljevina Pruska|Pruske]] kao velike sile<ref>{{Citiranje knjige|last=Dwyer|first=Philip G.|url=https://books.google.hr/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=The Rise of Prussia 1700–1830|date=4. veljače 2014.|isbn=978-1-317-88703-4|trans-title=Uspon Pruske 1700. – 1830.|archive-url=https://web.archive.org/web/20200522161118/https://books.google.com/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255|archive-date=22. svibnja 2020.}}</ref><br>{{•}} Početak [[Ujedinjenje Italije|talijanskog]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Collier|first=Martin|title=Italian unification, 1820–71|publisher=Heinemann|year=2003.|isbn=0-435-32754-2|edition=1.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=2|trans-title=Talijansko ujedinjenje, 1820. – '71.}}</ref><ref>{{Citiranje knjige|last=Riall|first=Lucy|title=The Italian Risorgimento: state, society, and national unification|publisher=Routledge|year=1994.|isbn=0-203-41234-6|edition=1.|location=[[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=1|trans-title=Talijanski Risorgimento: država, društvo i nacionalno ujedinjenje}}</ref> i [[Ujedinjenje Njemačke|njemačkog ujedinjenja]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Walter|first=Jakob|title=The diary of a Napoleonic foot soldier|last2=Raeff|first2=Marc|publisher=Princeton|year=1996.|location=[[New Jersey]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|trans-title=Dnevnik napoleonskog pješaka}}</ref><br>{{•}} Proširen rast [[Nacionalizam|nacionalizma]] i [[Liberalizam|liberalizma]] u [[Europa|Europi]]<br>{{•}} Velik pad [[Stanovništvo|stanovništva]]<ref>{{Citiranje knjige|last=Esdaile|first=Charles|url=https://books.google.hr/books?id=qOR1NQEACAAJ&redir_esc=y|title=Napoleon's Wars: An International History, 1803–1815|publisher=Penguin Books|year=2009.|isbn=978-0-14-311628-8|trans-title=Napoleonovi ratovi: Međunarodna povijest, 1803. – 1815.}}</ref>|povod=Agresija i ekspanzije [[Prvo Francusko Carstvo|Prvog Francuskog Carstva]] (isprva [[Prva Francuska Republika|Prve Francuske Republike]]) pod [[Napoleon Bonaparte|Napoleonom Bonaparteom]]|sukobljeni1='''Protunapoleonska koalicija:'''<br>[[File:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|border|25px]] [[Sveto Rimsko Carstvo]] {{Small|(do 1806.)}}<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Austrijsko Carstvo]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Kraljevina Hrvatska pod Habsburzima|Kraljevina Hrvatska]]<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[Britansko Carstvo]]<br>[[File:Flag of Hungary (15th century, rectangular).svg|border|21px]] [[Kraljevina Ugarska]]<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] [[Kraljevina Portugal]]<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Španjolska]]<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Rusko Carstvo]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Švedsko Carstvo]]<br>[[File:Flag of Denmark (state).svg|border|25px]] [[Danska]]<br>[[File:Krstaš-barjak.svg|border|25px]] [[Crna Gora (1516. – 1852.)|Crna Gora]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Kraljevina Pruska|Pruska]]<br>[[File:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|border|20px]] [[Papinska Država]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Sicily (simplified).svg|border|25px]] [[Kraljevina Sicilija]]<br>[[File:Prinsenvlag.svg|border|25px]] [[Ujedinjeno Kraljevstvo Nizozemske|Nizozemska]]<br>[[File:St. Blaise - National Flag of the Ragusan Republic.svg|border|25px]] [[Dubrovačka Republika]]<br>[[File:Bandera de Nápoles - Trastámara.svg|border|25px]] [[Napuljsko Kraljevstvo]]<br>[[File:Flag of Switzerland (Pantone).svg|border|20px]] [[Švicarska]]<br>[[File:Merchant Flag and War Ensign of the Kingdom of Sardinia (1814-1816).svg|border|25px]] [[Kraljevina Sardinija]]<br>[[File:Kingdom of Savoy.svg|border|25px]] [[Savojsko Vojvodstvo]]<br>[[File:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|border|25px]] [[Veliko Vojvodstvo Toskana|Vojvodstvo Toskana]]<br>[[File:Pavillon royal de France.svg|border|25px]] [[Francuski rojalisti]]<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Osmansko Carstvo]]<br>[[File:Flagge Herzogtum Nassau (1806-1866).svg|border|25px]] [[Vojvodstvo Nassau]]<br>[[File:Flag of Agha Mohammad Khan.svg|border|25px]] [[Kadžarsko Carstvo]]<br>[[File:Flag of Liechtenstein (1719–1852).svg|border|25px]] [[Lihtenštajn]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Bavarska]]<br>[[File:Flag of Hanover (1692).svg|border|25px]] [[Elektorat Hanover]] {{Small|(do [[1814.]])}}<br>[[File:Flag of Hanover 1837-1866.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Hanover]] {{Small|(od [[1814.]])}}<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] [[Elektorat Saska]]<br>[[File:Flagge Herzogtum Braunschweig (1814-1830).svg|border|25px]] [[Vojvodstvo Braunschweig]]<br>[[File:Banner of Baden (3^2).svg|border|25px]] [[Veliko Vojvodstvo Baden|Vojvodstvo Baden]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Württemberg]]<br>[[File:Flag of the Duchy of Parma (1851-1859).svg|border|25px]] [[Vojvodina Parma i Piacenza|Parma-Piacenza]]<br>[[File:Civil Ensign of Malta.svg|border|25px]] [[Protektorat Malta|Malta]]<br>[[File:Flag of the Septinsular Republic.svg|border|25px]] [[Republika Sedam Otoka]]|sukobljeni2=[[File:Flag of France (1790–1794).svg|border|25px]] [[Prva Francuska Republika]] {{Small|(do 1804.)}}<br>[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] [[Prvo Francusko Carstvo]] {{Small|(od 1804.)}}<br>[[File:Bandera de España 1808-1813.svg|border|25px]] [[Napoleonska Španjolska]]<br>[[File:Bataafse Republiek nationale vlag.svg|border|25px]] [[Batavijska Republika]]<br>[[File:Alleged flag of the Rhine Confederation 1806-13.svg|border|25px]] [[Rajnska konfederacija]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Bavarska]]<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] [[Elektorat Saska]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|border|25px]] [[Kraljevina Vestfalija]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Württemberg]]<br>[[File:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|border|25px]] [[Varšavsko Vojvodstvo]]<br>[[File:Etrurian Kingdom and War Flag with Great Royal Coat of Arms.svg|border|25px]] [[Kraljevina Etrurija]]<br>[[File:Flag of the Netherlands.svg|border|25px]] [[Kraljevina Holandija]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|border|25px]] [[Napuljsko Kraljevstvo]]<br>[[File:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|border|25px]] [[Kraljevstvo Italija (1805. – 1814.)|Kraljevstvo Italija]]<br>[[File:Flag of the Principality of Lucca (1805-1809).svg|border|25px]] [[Kneževina Lucca i Piombino|Lucca-Piombino]]<br>[[File:Early Swiss cross.svg|border|20px]] [[Švicarska]]<hr>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Austrijsko Carstvo]]<br>{{Small|([[1809.]] – [[1813.]])}}<br>[[File:Flag of Denmark (state).svg|border|25px]] [[Danska-Norveška]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1814.]])}}<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Rusko Carstvo]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1812.]])}}<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Španjolska]] {{Small|([[1803.]] – [[1808.]])}}<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Osmansko Carstvo]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1812.]])}}<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Kraljevina Pruska|Pruska]]<br>{{Small|([[1807.]] – [[1812.]])}}<br>[[File:Flag of Agha Mohammad Khan.svg|border|25px]] [[Kadžarsko Carstvo]]<br>{{Small|([[1804.]] – [[1807.]];<br>[[1812.]] – [[1813.]])}}|zapovjednik1=[[File:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|border|25px]] [[Franjo II., car Svetog Rimskog Carstva|Franjo II.]]<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Karlo Josip (nadvojvoda)|Karlo Josip]]<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Karl Philipp]]<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] [[Ivan Austrijski (nadvojvoda)|Ivan Austrijski]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Ignjat Gyulay Maros-Németh|Ignjat Gyulay]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Franjo Jelačić]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Vinko Knežević]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Josip Filip Vukasović|Josip Vukasović]] †<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Andrija Martonić]]<br>[[File:Flag of the Triune Kingdom of Croatia, Slavonia and Dalmatia.svg|border|25px]] [[Franjo Tomašić]]<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[Đuro III.]]<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[Horatio Nelson]] †<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[Arthur Wellesley]]<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] [[John Moore]] †<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] [[Marija I., kraljica Portugala|Marija I.]]<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] [[Miguel Pereira Forjaz|Miguel Forjaz]]<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] [[Joao VI., kralj Portugala|Joao VI.]]<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Ferdinand VII.]]<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] [[Miguel de Álava]]<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Aleksandar I., ruski car|Aleksandar I.]]<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Pjotr Bagration]] †<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] [[Mihail Kutuzov]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Gustav IV. Adolf]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Karlo III. Švedski|Karlo III.]]<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] [[Karlo XIV. Ivan]]<br>[[File:Krstaš-barjak.svg|border|25px]] [[Sveti Petar Cetinjski|Sveti Petar Njegoš]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Fridrik Vilim III.]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Gebhard Leberecht von Blücher]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] [[Karl Vilim Ferdinand|Karl Ferdinand]] †<br>[[File:Flag of the Kingdom of Sicily (simplified).svg|border|25px]] [[Ferdinand I. od Dviju Sicilija|Ferdinand I.]]<br>[[File:Prinsenvlag.svg|border|25px]] [[Vilim I., kralj Nizozemske|Vilim I.]]<br>[[File:Flag of Switzerland (Pantone).svg|border|20px]] [[Alojz von Reding]]<br>[[File:Merchant Flag and War Ensign of the Kingdom of Sardinia (1814-1816).svg|border|25px]] [[Viktor Emanuel I.]]<br>[[File:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|border|25px]] [[Ferdinand III., veliki vojvoda Toskane|Ferdinand III.]]<br>[[File:Pavillon royal de France.svg|border|25px]] [[Luj XVIII., kralj Francuske|Luj XVIII.]]<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Selim III.]]<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Mahmud II.]]<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] [[Muhamed Ali Egipatski|Muhamed Ali-paša]]<br>[[File:Flagge Herzogtum Nassau (1806-1866).svg|border|25px]] [[Fridrik Vilim, princ Nassaua|Fridrik od Nassaua]]<br>[[File:Flag of Agha Mohammad Khan.svg|border|25px]] [[Fateh Ali-šah Kadžar|Fateh Ali-šah]]<br>[[File:Flag of Agha Mohammad Khan.svg|border|25px]] [[Abbas Mirza]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Maksimilijan I. Josip Bavarski|Maksimilijan I.]]<br>[[File:Flag of Hanover 1837-1866.svg|border|25px]] [[Karlo August von Alten|Karlo von Alten]]<br>[[File:Flagge Herzogtum Braunschweig (1814-1830).svg|border|25px]] [[Fridrik Vilim od Braunschweiga|Fridrik od Braunschweiga]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Fridrik Württemberški]]<br>|zapovjednik2=[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] [[Napoleon Bonaparte]]<br>[[File:Bandera de España 1808-1813.svg|border|25px]] [[Joseph Bonaparte]]<br>[[File:Flag of Denmark (state).svg|border|25px]] [[Fridrik VI., kralj Danske|Fridrik VI.]]<br>[[File:Bataafse Republiek nationale vlag.svg|border|25px]] [[Rutger Jan Schimmelpenninck]]<br>[[File:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|border|25px]] [[Józef Poniatowski]] †<br>[[File:Flag of Netherlands.svg|border|25px]] [[Luj I. Bonaparte]]<br>[[File:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|border|25px]] [[Eugène de Beauharnais]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|border|25px]] [[Joachim Murat]] [[File:Skull and crossbones vector.svg|17px|link= [[Smrtna kazna]]]]<br>[[File:Flag of Bavaria (striped).svg|border|25px]] [[Maksimilijan I. Josip Bavarski|Maksimilijan I. Josip]]<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] [[Fridrik August I.]]<br>[[File:Flag of the Kingdom of Westphalia.svg|border|25px]] [[Jérôme Bonaparte]]<br>[[File:Flagge Königreich Württemberg.svg|border|25px]] [[Fridrik I. Württemberški|Fridrik I.]]|jačina1=[[File:Banner of the Holy Roman Emperor with haloes (1400-1806).svg|border|25px]] '''[[Sveto Rimsko Carstvo]]:''' 744.000 vojnika i milicija<br>[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] '''[[Austrijsko Carstvo]]:''' 570.000 redovnih vojnika i milicija<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] '''[[Britansko Carstvo]]:''' 250.000 redovnih vojnika, mornara, marinaca i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<ref>{{Citiranje knjige|last=Chandler|first=David|title=The Oxford History of the British Army|last2=Beckett|first2=Ian|publisher=Oxford Paperbacks|year=1996.|isbn=978-019-285333-2|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=132|trans-title=Oxfordska povijest britanske vojske}}</ref><br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Portugal]]:''' 50.000 redovnih vojnika, gerilaca i milicija na vrhuncu snage ([[1809.]])<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] '''[[Španjolska]]:''' 315.000 vojnika, milicija i gerilaca<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] '''[[Rusko Carstvo]]:''' 900.000 redovnih vojnika, kozaka i milicija na vrhuncu snage ([[1812.]])<br>[[File:Sweden-Flag-1562.svg|border|25px]] '''[[Švedsko Carstvo]]:''' 50.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Pruska|Pruska]]:''' 360.000<ref>{{Citiranje knjige|last=Leggiere|first=Michael|title=Blücher: Azote de Napoleón|year=2014.|trans-title=Blücher: Bič Napoleona}}</ref> redovnih vojnika i milicija<br>[[File:Flag of the Papal States (1808-1870).svg|border|20px]] '''[[Papinska Država]]:''' 7000 vojnika<br>[[File:Flag of the Kingdom of Sicily (simplified).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Sicilija]]:''' 138.000 vojnika<ref>{{Citiranje knjige|last=Ilari|first=Virgilio|title=Due Sicilie nelle guerre napoleoniche Tomo I, Stato Maggiore Esercito|last2=Crociani|first2=Pietro|year=2008.|location=[[Rim]], [[Italija]]|Dvije Sicilije u Napoleonskim ratovima: Svezak I, Glavni stožer vojske}}</ref><br>[[File:Prinsenvlag.svg|border|25px]] '''[[Ujedinjeno Kraljevstvo Nizozemske|Nizozemska]]:''' 36.500 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1815.]])<br>[[File:St. Blaise - National Flag of the Ragusan Republic.svg|border|25px]] '''[[Dubrovačka Republika]]:''' 400 vojnika<br>[[File:Merchant Flag and War Ensign of the Kingdom of Sardinia (1814-1816).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Sardinija]]:''' 110.000 vojnika<br>[[File:Flag of the Grand Duchy of Tuscany (1840).svg|border|25px]] '''[[Veliko Vojvodstvo Toskana|Vojvodstvo Toskana]]:''' 6000 vojnika<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] '''[[Osmansko Carstvo]]:''' 350.000 redovnih vojnika<br>[[File:Flag of Liechtenstein (1719–1852).svg|border|25px]] '''[[Lihtenštajn]]:''' 100 vojnika<ref>{{Citiranje weba|title=[TMP] "Liechtenstein troops in the Napoleonic wars" Topic|url=http://theminiaturespage.com/boards/msg.mv?id=366528|access-date=2023-09-02|website=theminiaturespage.com|trans-title="Lihtenštajnske trupe u Napoleonskim ratovima" Tema}}</ref><br>[[File:Krstaš-barjak.svg|border|25px]] '''[[Crna Gora (1516. – 1852.)|Crna Gora]]:''' 9000 vojnika<br>[[File:Flag of Electoral Saxony.svg|border|25px]] '''[[Elektorat Saska]]:''' 31.000 vojnika<br>[[File:Civil Ensign of Malta.svg|border|25px]] '''[[Protektorat Malta|Malta]]:''' 16.000 vojnika<br>[[File:Flag of the Septinsular Republic.svg|border|25px]] '''[[Republika Sedam Otoka]]:''' 8000 vojnika<br>'''Ostali koalicijski članovi:''' 100.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<hr>'''Ukupno: 4.051.000''' vojnika, mornara, gerilaca, marinaca i milicija|jačina2=[[File:Flag of France (1790–1794).svg|border|25px]] '''[[Prva Francuska Republika]]:''' 800.000 redovnih vojnika, milicija, marinaca, i mornara<br>[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] '''[[Prvo Francusko Carstvo]]:''' 1.200.000 redovnih vojnika, mornara, marinaca i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<ref>{{Citiranje knjige|last=France|first=John|url=https://archive.org/details/perilousgloryris0000fran|title=Perilous Glory: The Rise of Western Military Power|publisher=Yale University Press|year=2011.|isbn=978-0-300-17744-2|location=[[New Haven, Connecticut|New Haven]], [[Connecticut]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|pages=351|trans-title=Opasna slava: Uspon zapadne vojne moći}}</ref><br>[[File:Flag of the Duchy of Warsaw.svg|border|25px]] '''[[Varšavsko Vojvodstvo]]:''' 200.000 vojnika<br>[[File:Etrurian Kingdom and War Flag with Great Royal Coat of Arms.svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Etrurija]]:''' 20.000 vojnika<ref>{{Citiranje weba|last=Pirro|first=Deirdre|date=19. srpnja 2019.|title=The short-lived Kingdom of Etruria|trans-title=Kratkotrajna Kraljevina Etrurija|url=https://www.theflorentine.net/2019/07/19/kingdom-etruria/|url-status=live}}</ref><br>[[File:Flag of the Kingdom of Naples (1811).svg|border|25px]] '''[[Napuljsko Kraljevstvo]]:''' 47.000 vojnika<br>[[File:Flag of the Napoleonic Kingdom of Italy.svg|border|25px]] '''[[Kraljevstvo Italija (1805. – 1814.)|Kraljevstvo Italija]]:''' 200.000 vojnika<ref>{{Citiranje knjige|last=Desmond|first=Gregory|title=Napoleon's Italy|year=2001.|trans-title=Napoleonova Italija}}</ref><br>[[File:Flag of the Principality of Lucca (1805-1809).svg|border|25px]] '''[[Kneževina Lucca i Piombino|Lucca-Piombino]]:''' 20.000 vojnika<br>[[File:Early Swiss cross.svg|border|20px]] '''[[Švicarska]]:''' 30.000 vojnika<ref>{{Citiranje weba|last=swissinfo.ch|first=Julia Slater|date=2012-11-26|title=A 200-year old battle unites and divides the Swiss|trans-title=Bitka stara 200 godina ujedinjuje i razdvaja Švicarce|url=https://www.swissinfo.ch/eng/forging-identity_a-200-year-old-battle-unites-and-divides-the-swiss/33989756|url-status=live|access-date=2023-09-02|website=SWI swissinfo.ch|language=en}}</ref><br>'''Ostale marionete i saveznici:''' 500.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage ([[1813.]])<hr>'''Ukupno: 3.017.000''' vojnika, mornara, marinaca i milicija|posljedice1=[[File:Flag of the Habsburg Monarchy.svg|border|25px]] '''[[Austrijsko Carstvo]]:''' 376.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> ('''ukupno 500.000''' mrtvih)<br>[[File:Flag of the United Kingdom (3-5).svg|border|25px]] '''[[Britansko Carstvo]]:''' 125.000 ubijenih u borbi ('''ukupno 311.806'''<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> mrtvih)<br>[[File:Flag of Portugal (1830–1910).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Portugal]]:''' ukupno '''250.000''' mrtvih i nestalih uključujući civile<br>[[File:Flag of Cross of Burgundy.svg|border|25px]] '''[[Španjolska]]:''' više od 300.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=T︠S︡ezarevich Urlanis|first=Boris|url=https://books.google.hr/books/about/Wars_and_Population.html?id=aKlmAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Wars and Population|publisher=Progress Publishers|year=1971.|location=[[Moskva]], [[Sovjetski Savez]] (danas [[Rusija]])|trans-title=Ratovi i populacija}}</ref> ('''ukupno više od 586.000''' mrtvih uključujući civile)<br>[[File:Flag of Russia.svg|border|25px]] '''[[Rusko Carstvo]]:''' 289.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> ('''ukupno 600.000''' mrtvih uključujući civile)<br>[[File:Flag of the Kingdom of Prussia (1803-1892).svg|border|25px]] '''[[Kraljevina Pruska|Pruska]]:''' 134.000 ubijenih u borbi<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref> ('''ukupno 300.000''' mrtvih uključujući civile)<br>[[File:Flag of Ottoman.svg|border|25px]] '''[[Osmansko Carstvo]]:''' '''50.000''' mrtvih i nestalih<br>'''Ostali koalicijski članovi:''' 120.000 umrlih i nestalih (uključujući civile)<hr>'''Ukupno: ~2.717.800+ mrtvih'''|posljedice2=[[File:Flag of France (1790–1794).svg|border|25px]] '''[[Prva Francuska Republika]]''' +<br>[[File:Flag of France (1794–1815, 1830–1974).svg|border|25px]] '''[[Prvo Francusko Carstvo]]:'''<br>1.700.000 mrtvih<ref>{{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}</ref><br>'''Marionete i saveznici:''' 800.000 mrtvih<br>'''[[Civili]]:''' 600.000 ubijenih<hr>'''Ukupno: ~3.100.000 mrtvih'''|posljedice3='''Ukupno: ~5.817.800+ – 6.500.000 mrtvih'''|dio=Veliki francuski rat}}'''Napoleonski ratovi''' ili '''Napoleonovi ratovi''' naziv je za niz globalnih sukoba za vrijeme vladavine [[Napoleon|Napoleona Bonaparte]] [[Francuska|Francuskom]] ([[1803.]] – [[1815.]]) odnosno [[rat]]ova, koje je [[Francuska]] vodila protiv saveza drugih europskih država na čelu s [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Velikom Britanijom]]. Predstavljali su nastavak [[francuski revolucionarni ratovi|francuskih revolucionarnih ratova]], odnosno ratova koje je započela revolucionarna Francuska, a koji su privremeno bili prekinuti [[Mir u Amiensu|mirom u Amiensu]] između V. Britanije i Francuske [[1802.]] godine.


Na samom početku, karakterizirala ih je francuska vojna dominacija na [[kopno|kopnu]], koja je Napoleonu omogućila da u nizu spektakularnih pohoda i bitaka do [[1809.]] godine stavi pod neposrednu ili posrednu kontrolu gotovo cijeli europski kontinent; V. Britanija je s druge strane, očuvala svoju prevlast na [[more|moru]] što joj je omogućilo da samostalno nastavi borbu protiv Francuske sve do [[1812.]] kada je katastrofalni neuspjeh [[Napoleonova invazija na Rusiju|Napoleonove invazije na Rusiju]] doveo do postepenoga kolapsa Napoleonovoga carstva, koje je [[1815.]] zamijenila [[Bourbonska restauracija]] u Francuskoj.
Na samom početku, karakterizirala ih je francuska vojna dominacija na [[kopno|kopnu]], koja je Napoleonu omogućila da u nizu spektakularnih pohoda i bitaka do [[1809.]] godine stavi pod neposrednu ili posrednu kontrolu gotovo cijeli europski kontinent; V. Britanija je s druge strane, očuvala svoju prevlast na [[more|moru]] što joj je omogućilo da samostalno nastavi borbu protiv Francuske sve do [[1812.]] kada je katastrofalni neuspjeh [[Napoleonova invazija na Rusiju|Napoleonove invazije na Rusiju]] doveo do postepenoga kolapsa Napoleonovoga carstva, koje je [[1815.]] zamijenila [[Bourbonska restauracija]] u Francuskoj.
Redak 24: Redak 24:
== Izvori ==
== Izvori ==
{{izvori}}
{{izvori}}

== Literatura ==

* {{Citiranje knjige|last=Chandler|first=David|title=The Oxford History of the British Army|last2=Beckett|first2=Ian|publisher=Oxford Paperbacks|year=1996.|isbn=978-019-285333-2|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=|language=en|trans-title=Oxfordska povijest britanske vojske}}
* {{Citiranje knjige|last=Collier|first=Martin|title=Italian unification, 1820–71|publisher=Heinemann Advanced History|year=2003.|isbn=0-435-32754-2|edition=1.|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=|language=en|trans-title=Talijansko ujedinjenje, 1820. – '71.}}
* {{Citiranje weba|title=De Grondwet van 1815|trans-title=Ustav iz 1815.|url=https://www.parlement.com/id/vhnnmt7m42jk/de_grondwet_van_1815|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2023-08-28|website=www.parlement.com|language=nl}}
* {{Citiranje knjige|last=Desmond|first=Gregory|title=Napoleon's Italy|publisher=Fairleigh Dickinson University Press|year=2001.|isbn=978-083-863884-2|location=[[Vancouver]], [[Britanska Kolumbija]], [[Kanada]]|language=en|trans-title=Napoleonova Italija}}
* {{Citiranje knjige|last=Dumas|first=Samuel|url=https://books.google.hr/books/about/Losses_of_Life_Caused_by_War.html?id=GC_TAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Losses of Life Caused By War|last2=Vedel-Petersen|first2=Knud Otto|publisher=The Clarendon Press|year=1923.|editor-last=Westergaard|editor-first=Harald|location=[[Oxford]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|language=en|trans-title=Gubici života uzrokovani ratom}}
* {{Citiranje knjige|last=Dwyer|first=Philip G.|url=https://books.google.hr/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=The Rise of Prussia 1700–1830|date=4. veljače 2014.|isbn=978-1-317-88703-4|language=en|trans-title=Uspon Pruske 1700. – 1830.|archive-url=https://web.archive.org/web/20200522161118/https://books.google.com/books?id=FEDKAgAAQBAJ&pg=PA255|archive-date=22. svibnja 2020.}}
* {{Citiranje knjige|last=Esdaile|first=Charles|url=https://books.google.hr/books?id=qOR1NQEACAAJ&redir_esc=y|title=Napoleon's Wars: An International History, 1803–1815|publisher=Penguin Books|year=2009.|isbn=978-0-14-311628-8|location=[[London]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|language=en|trans-title=Napoleonovi ratovi: Međunarodna povijest, 1813. – 1815.}}
* {{Citiranje knjige|last=Ferguson|first=Niall|url=https://books.google.hr/books/about/Empire.html?id=luSjXeSByHEC&redir_esc=y|title=Empire: The Rise and Demise of the British World Order and the Lessons for Global Power|date=14. travnja 2014.|publisher=Basic Books|isbn=0-465-02328-2|location=[[New York City]], [[New York]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|language=en|trans-title=Carstvo: Uspon i propast britanskog svjetskog poretka i lekcije za globalnu moć}}
* {{Citiranje knjige|last=France|first=John|url=https://archive.org/details/perilousgloryris0000fran|title=Perilous Glory: The Rise of Western Military Power|publisher=Yale University Press|year=2011.|isbn=978-0-300-17744-2|location=[[New Haven, Connecticut|New Haven]], [[Connecticut]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|pages=|language=en|trans-title=Opasna slava: Uspon zapadne vojne moći}}
* {{Citiranje knjige|last=Ilari|first=Virgilio|url=https://books.google.hr/books/about/Le_Due_Sicilie_nelle_guerre_napoleoniche.html?id=JcErAQAAIAAJ&redir_esc=y|title=Le Due Sicilie nelle guerre napoleoniche: 1800-1815|publisher=Ufficio Storico dello Stato Maggiore dell'Esercito|year=2008.|isbn=8-887-94093-2|location=[[Rim]], [[Italija]]|language=it|trans-title=Dvije Sicilije u Napoleonskim ratovima: 1800. – 1815.}}
* {{Citiranje knjige|last=Kagan|first=Frederick|url=https://books.google.hr/books/about/The_End_of_the_Old_Order.html?hl=it&id=XZdjTr7DCcgC&redir_esc=y|title=The End of the Old Order: Napoleon and Europe, 1801-1805|date=10. rujna 2007.|publisher=Hachette Book Group|isbn=0-306-81645-8|location=1290 Avenue of the Americas, [[Midtown Manhattan]], [[New York City]], [[New York]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|language=en|trans-title=Kraj Starog Poretka: Napoleon i Europa, 1801. – 1805.}}
* {{Citiranje knjige|last=Leggiere|first=Michael V.|url=https://www.napoleon.org/en/magazine/publications/blucher-scourge-of-napoleon-campaigns-and-commanders-series/|title=Blücher: Scourge of Napoleon|publisher=University of Oklahoma Press|year=2014.|location=[[Norman, Oklahoma|Norman]], Cleveland County, [[Oklahoma]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|language=en|trans-title=Blücher: Bič Napoleona}}
* {{Citiranje weba|last=Pirro|first=Deirdre|date=19. srpnja 2019.|title=The short-lived Kingdom of Etruria|trans-title=Kratkotrajna Kraljevina Etrurija|url=https://www.theflorentine.net/2019/07/19/kingdom-etruria/|url-status=live|website=theflorentine.net|language=en}}
* {{Citiranje knjige|last=Riall|first=Lucy|url=https://www.taylorfrancis.com/books/mono/10.4324/9780203412343/italian-risorgimento-lucy-riall|title=The Italian Risorgimento: State, Society, and National Unification|publisher=Routledge|year=1994.|isbn=978-020-341234-3|edition=1.|location=[[London]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=|language=en|trans-title=Talijanski Risorgimento: Država, društvo i nacionalno ujedinjenje}}
* {{Citiranje weba|date=2018-12-26|title=Royal Navy {{!}} History, Ships, & Battles Britannica.com|trans-title=Kraljevska mornarica {{!}} Povijest, brodovi i bitke|url=https://www.britannica.com/topic/Royal-Navy|url-status=bot: unknown|archive-url=https://web.archive.org/web/20181226110624/https://www.britannica.com/topic/Royal-Navy|archive-date=26. prosinca 2018.|access-date=2023-08-28|website=web.archive.org|language=en}}
* {{Citiranje knjige|last=Sainsbury|first=John|url=https://books.google.hr/books?id=TwNmAAAAcAAJ&pg=PA15&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|title=Sketch of the Napoleon Museum, etc|date=|year=1842.|location=[[London]], [[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|pages=|language=en|trans-title=Skica Napoleonovog muzeja, itd.}}
* {{Citiranje knjige|last=Schäfer|first=Anton|url=https://books.google.hr/books?id=7B-ZUol5XjsC&source=gbs_book_other_versions_r&redir_esc=y|title=Zeittafel der Rechtsgeschichte: Von den Anfängen über Rom bis 1919, Mit Schwerpunkt Österreich und zeitgenössischen Bezügen|publisher=Edition Europa Verlag|year=2002.|isbn=3-950-06168-1|edition=3.|location=[[Zürich]], [[Švicarska]]|pages=|language=njemački|trans-title=Vremenska crta pravne povijesti: Od početaka preko Rima do 1919. – S fokusom na Austriju i suvremene reference}}
* {{Citiranje weba|last=swissinfo.ch|first=Julia Slater|date=2012-11-26|title=A 200-year old battle unites and divides the Swiss|trans-title=Bitka stara 200 godina ujedinjuje i razdvaja Švicarce|url=https://www.swissinfo.ch/eng/forging-identity_a-200-year-old-battle-unites-and-divides-the-swiss/33989756|url-status=live|access-date=2023-09-02|website=SWI swissinfo.ch|language=en}}
* {{Citiranje weba|title=[TMP] "Liechtenstein troops in the Napoleonic wars"|trans-title="Lithenštajnske trupe u Napoleonskim ratovima"|url=http://theminiaturespage.com/boards/msg.mv?id=366528|url-status=live|access-date=2023-09-02|website=theminiaturespage.com|language=en}}
* {{Citiranje knjige|last=T︠S︡ezarevich Urlanis|first=Boris|url=https://books.google.hr/books/about/Wars_and_Population.html?id=aKlmAAAAMAAJ&redir_esc=y|title=Wars and Population|publisher=Progress Publishers; University of Michigan Press (original)|year=1971.|location=[[Moskva]], [[Sovjetski Savez]] (danas [[Rusija]]); [[Ann Arbor, Michigan|Ann Arbor]], [[Michigan]], [[Washtenaw]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]]|language=en|trans-title=Ratovi i populacija}}
* {{Citiranje knjige|last=Walter|first=Jakob|title=The Diary of a Napoleonic Foot Soldier|last2=Raeff|first2=Marc|publisher=Windrush Press|year=1996.|location=[[Engleska]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]|language=en|trans-title=Dnevnik napoleonskog pješaka}}


== Vanjske poveznice ==
== Vanjske poveznice ==

Inačica od 3. rujna 2023. u 14:33

Napoleonski ratovi
Dio Veliki francuski rat

Vrijeme 18. svibnja 1803. –
20. studenoga 1815.
(12 godina, 5 mjeseci i 4 tjedna)
Lokacija Europa, Atlantski ocean, Kavkaz, Francuska Gvajana, Indijski ocean, Sredozemno more, Sjeverna Amerika, Sjeverno more, Río de la Plata, Antili, Južna Afrika, Bliski istok, Južna Amerika, Tihi ocean
Ishod Pobjeda koalicije
 • Bečki kongres
 • Pariški mir
 • Koalicijska okupacija Francuske
 • Progon Napoleona na Svetu Helenu[1]
 • Pad Prvog Francuskog Carstva
 • Burbonska restauracija
 • Pad moći Portugala, Španjolske i Nizozemske
 • Sveto Rimsko Carstvo i Danska-Norveška prestali postojati
 • Britansko Carstvo postalo dominantna svjetska sila[2]
 • Uspostava Ujedinjenog Kraljevstva Švedske i Norveške[3] te Ujedinjenog Kraljevstva Nizozemske[4]
 • Uspon Pruske kao velike sile[5]
 • Početak talijanskog[6][7] i njemačkog ujedinjenja[8]
 • Proširen rast nacionalizma i liberalizma u Europi
 • Velik pad stanovništva[9]
Casus belli Agresija i ekspanzije Prvog Francuskog Carstva (isprva Prve Francuske Republike) pod Napoleonom Bonaparteom
Sukobljeni
Protunapoleonska koalicija:
Sveto Rimsko Carstvo (do 1806.)
Austrijsko Carstvo
Kraljevina Hrvatska
Britansko Carstvo
Kraljevina Ugarska
Kraljevina Portugal
Španjolska
Rusko Carstvo
Švedsko Carstvo
Danska
Crna Gora
Pruska
Papinska Država
Kraljevina Sicilija
Nizozemska
Dubrovačka Republika
Napuljsko Kraljevstvo
Švicarska
Kraljevina Sardinija
Savojsko Vojvodstvo
Vojvodstvo Toskana
Francuski rojalisti
Osmansko Carstvo
Vojvodstvo Nassau
Kadžarsko Carstvo
Lihtenštajn
Bavarska
Elektorat Hanover (do 1814.)
Kraljevstvo Hanover (od 1814.)
Elektorat Saska
Vojvodstvo Braunschweig
Vojvodstvo Baden
Kraljevstvo Württemberg
Parma-Piacenza
Malta
Republika Sedam Otoka 		Prva Francuska Republika (do 1804.)
Prvo Francusko Carstvo (od 1804.)
Napoleonska Španjolska
Batavijska Republika
Rajnska konfederacija
Bavarska
Elektorat Saska
Kraljevina Vestfalija
Kraljevstvo Württemberg
Varšavsko Vojvodstvo
Kraljevina Etrurija
Kraljevina Holandija
Napuljsko Kraljevstvo
Kraljevstvo Italija
Lucca-Piombino
Švicarska
Austrijsko Carstvo
(1809. – 1813.)
Danska-Norveška
(1807. – 1814.)
Rusko Carstvo
(1807. – 1812.)
Španjolska (1803. – 1808.)
Osmansko Carstvo
(1807. – 1812.)
Pruska
(1807. – 1812.)
Kadžarsko Carstvo
(1804. – 1807.;
1812. – 1813.)
Vođe
Franjo II.
Karlo Josip
Karl Philipp
Ivan Austrijski
Ignjat Gyulay
Franjo Jelačić
Vinko Knežević
Josip Vukasović †
Andrija Martonić
Franjo Tomašić
Đuro III.
Horatio Nelson †
Arthur Wellesley
John Moore †
Marija I.
Miguel Forjaz
Joao VI.
Ferdinand VII.
Miguel de Álava
Aleksandar I.
Pjotr Bagration †
Mihail Kutuzov
Gustav IV. Adolf
Karlo III.
Karlo XIV. Ivan
Sveti Petar Njegoš
Fridrik Vilim III.
Gebhard Leberecht von Blücher
Karl Ferdinand †
Ferdinand I.
Vilim I.
Alojz von Reding
Viktor Emanuel I.
Ferdinand III.
Luj XVIII.
Selim III.
Mahmud II.
Muhamed Ali-paša
Fridrik od Nassaua
Fateh Ali-šah
Abbas Mirza
Maksimilijan I.
Karlo von Alten
Fridrik od Braunschweiga
Fridrik Württemberški
 Napoleon Bonaparte
Joseph Bonaparte
Fridrik VI.
Rutger Jan Schimmelpenninck
Józef Poniatowski †
Luj I. Bonaparte
Eugène de Beauharnais
Joachim Murat
Maksimilijan I. Josip
Fridrik August I.
Jérôme Bonaparte
Fridrik I.
Vojne snage
Sveto Rimsko Carstvo: 744.000 vojnika i milicija
Austrijsko Carstvo: 570.000 redovnih vojnika i milicija
Britansko Carstvo: 250.000 redovnih vojnika, mornara, marinaca i milicija na vrhuncu snage (1813.)[10]
Kraljevina Portugal: 50.000 redovnih vojnika, gerilaca i milicija na vrhuncu snage (1809.)
Španjolska: 315.000 vojnika, milicija i gerilaca
Rusko Carstvo: 900.000 redovnih vojnika, kozaka i milicija na vrhuncu snage (1812.)
Švedsko Carstvo: 50.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage (1813.)
Pruska: 360.000[11] redovnih vojnika i milicija
Papinska Država: 7000 vojnika
Kraljevina Sicilija: 138.000 vojnika[12]
Nizozemska: 36.500 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage (1815.)
Dubrovačka Republika: 400 vojnika
Kraljevina Sardinija: 110.000 vojnika
Vojvodstvo Toskana: 6000 vojnika
Osmansko Carstvo: 350.000 redovnih vojnika
Lihtenštajn: 100 vojnika[13]
Crna Gora: 9000 vojnika
Elektorat Saska: 31.000 vojnika
Malta: 16.000 vojnika
Republika Sedam Otoka: 8000 vojnika
Ostali koalicijski članovi: 100.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage (1813.)
Ukupno: 4.051.000 vojnika, mornara, gerilaca, marinaca i milicija 		Prva Francuska Republika: 800.000 redovnih vojnika, milicija, marinaca, i mornara
Prvo Francusko Carstvo: 1.200.000 redovnih vojnika, mornara, marinaca i milicija na vrhuncu snage (1813.)[14]
Varšavsko Vojvodstvo: 200.000 vojnika
Kraljevina Etrurija: 20.000 vojnika[15]
Napuljsko Kraljevstvo: 47.000 vojnika
Kraljevstvo Italija: 200.000 vojnika[16]
Lucca-Piombino: 20.000 vojnika
Švicarska: 30.000 vojnika[17]
Ostale marionete i saveznici: 500.000 redovnih vojnika i milicija na vrhuncu snage (1813.)
Ukupno: 3.017.000 vojnika, mornara, marinaca i milicija
Posljedice
Austrijsko Carstvo: 376.000 ubijenih u borbi[18] (ukupno 500.000 mrtvih)
Britansko Carstvo: 125.000 ubijenih u borbi (ukupno 311.806[19] mrtvih)
Kraljevina Portugal: ukupno 250.000 mrtvih i nestalih uključujući civile
Španjolska: više od 300.000 ubijenih u borbi[20] (ukupno više od 586.000 mrtvih uključujući civile)
Rusko Carstvo: 289.000 ubijenih u borbi[21] (ukupno 600.000 mrtvih uključujući civile)
Pruska: 134.000 ubijenih u borbi[22] (ukupno 300.000 mrtvih uključujući civile)
Osmansko Carstvo: 50.000 mrtvih i nestalih
Ostali koalicijski članovi: 120.000 umrlih i nestalih (uključujući civile)
Ukupno: ~2.717.800+ mrtvih 		Prva Francuska Republika +
Prvo Francusko Carstvo:
1.700.000 mrtvih[23]
Marionete i saveznici: 800.000 mrtvih
Civili: 600.000 ubijenih
Ukupno: ~3.100.000 mrtvih
Ukupno: ~5.817.800+ – 6.500.000 mrtvih

Napoleonski ratovi ili Napoleonovi ratovi naziv je za niz globalnih sukoba za vrijeme vladavine Napoleona Bonaparte Francuskom (1803. – 1815.) odnosno ratova, koje je Francuska vodila protiv saveza drugih europskih država na čelu s Velikom Britanijom. Predstavljali su nastavak francuskih revolucionarnih ratova, odnosno ratova koje je započela revolucionarna Francuska, a koji su privremeno bili prekinuti mirom u Amiensu između V. Britanije i Francuske 1802. godine.

Na samom početku, karakterizirala ih je francuska vojna dominacija na kopnu, koja je Napoleonu omogućila da u nizu spektakularnih pohoda i bitaka do 1809. godine stavi pod neposrednu ili posrednu kontrolu gotovo cijeli europski kontinent; V. Britanija je s druge strane, očuvala svoju prevlast na moru što joj je omogućilo da samostalno nastavi borbu protiv Francuske sve do 1812. kada je katastrofalni neuspjeh Napoleonove invazije na Rusiju doveo do postepenoga kolapsa Napoleonovoga carstva, koje je 1815. zamijenila Bourbonska restauracija u Francuskoj.

Napoleonski ratovi su za vrijeme svog trajanja zabilježili brze i dramatične političke promjene u gotovo svim dijelovima europskog kontinenta, od kojih je najvažnija bila konačno ukidanje Svetog Rimskog Carstva, a kao dugoročne političke posljedice je imala i značajan poticaj nacionalističkim pokretima u gotovo svim europskim zemljama, pogotovo u Njemačkoj i Italiji. Napoleonski ratovi su također, pogotovo zbog Napoleonovog nastojanja da V. Britaniju porazi kontinentalnom blokadom i prekidom trgovačkih veza s drugim dijelovima svijeta, dali poticaj za postepeno uvođenje industrijske revolucije izvan V. Britanije, kao i jačanje kapitalizma koga je potaknuo i Napoleonov zakonik Code Napoléon. Silazak Francuske s trona kao najveće europske sile te uspostava diplomatskog sustava Koncerta Evrope temeljenog na načelu ravnoteže sila omogućio je V. Britaniji, da nakon završetka napoleonskih ratova dominira svijetom u razdoblju kasnije nazvanom Pax Britannica.[24]

S obzirom na svoje razmjere, dužinu i karakter, kao i posljedice, napoleonski ratovi koji se često zajedno s francuskim revolucionarnim ratovima smještaju u jednu cjelinu se od strane suvremenih povjesničara smatraju sukobom analognim svjetskim ratovima u 20. stoljeću.

Ne postoji konsenzus o tome kada su se francuski revolucionarni ratovi završili, a kada su napoleonski ratovi počeli. Mogući datumi uključuju:

Napoleonski ratovi završili su Napoleonovim konačnim porazom u Bitci kod Waterlooa 18. lipnja 1815. i drugim Pariškim sporazumom potpisanim 20. studenoga 1815.

Napoleonski ratovi tradicionalno se grupiraju u manje cjeline kao što su:

Izvori

  1. ↑ Sainsbury, John. 1842. Sketch of the Napoleon Museum, etc [Skica Napoleonovog muzeja itd.] (engleski). London, Ujedinjeno Kraljevstvo. str. 15
  2. ↑ Royal Navy | History, Ships, & Battles Britannica.com [Kraljevska mornarica | Povijest, brodovi i bitke]. web.archive.org. 26. prosinca 2018. Inačica izvorne stranice arhivirana 26. prosinca 2018. Pristupljeno 28. kolovoza 2023.CS1 održavanje: bot: nepoznat status originalnog URL-a (link)
  3. ↑ Schäfer, Anton. 2002. Zeittafel der Rechtsgeschichte. Von den Anfängen über Rom bis 1919. Mit Schwerpunkt Österreich und zeitgenössischen Bezügen [Vremenska crta pravne povijesti: Od početaka preko Rima do 1919. – S fokusom na Austriju i suvremene reference] (njemački) 3. izdanje. Edition Europa Verlag. str. 137. ISBN 3-9500616-8-1
  4. ↑ De Grondwet van 1815 [Ustav iz 1815.]. www.parlement.com (nizozemski). Pristupljeno 28. kolovoza 2023.
  5. ↑ Dwyer, Philip G. 4. veljače 2014. The Rise of Prussia 1700–1830 [Uspon Pruske 1700. – 1830.]. ISBN 978-1-317-88703-4. Inačica izvorne stranice arhivirana 22. svibnja 2020.
  6. ↑ Collier, Martin. 2003. Italian unification, 1820–71 [Talijansko ujedinjenje, 1820. – '71.] 1. izdanje. Heinemann. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo. str. 2. ISBN 0-435-32754-2
  7. ↑ Riall, Lucy. 1994. The Italian Risorgimento: state, society, and national unification [Talijanski Risorgimento: država, društvo i nacionalno ujedinjenje] 1. izdanje. Routledge. London, Ujedinjeno Kraljevstvo. str. 1. ISBN 0-203-41234-6
  8. ↑ Walter, Jakob; Raeff, Marc. 1996. The diary of a Napoleonic foot soldier [Dnevnik napoleonskog pješaka]. Princeton. New Jersey, SAD.
  9. ↑ Esdaile, Charles. 2009. Napoleon's Wars: An International History, 1803–1815 [Napoleonovi ratovi: Međunarodna povijest, 1803. – 1815.]. Penguin Books. ISBN 978-0-14-311628-8
  10. ↑ Chandler, David; Beckett, Ian. 1996. The Oxford History of the British Army [Oxfordska povijest britanske vojske]. Oxford Paperbacks. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo. str. 132. ISBN 978-019-285333-2
  11. ↑ Leggiere, Michael. 2014. Blücher: Azote de Napoleón [Blücher: Bič Napoleona]
  12. ↑ Ilari, Virgilio; Crociani, Pietro. 2008. Due Sicilie nelle guerre napoleoniche Tomo I, Stato Maggiore Esercito. Rim, Italija Zanemaren tekst "Dvije Sicilije u Napoleonskim ratovima: Svezak I, Glavni stožer vojske" (pomoć)
  13. ↑ [TMP] "Liechtenstein troops in the Napoleonic wars" Topic ["Lihtenštajnske trupe u Napoleonskim ratovima" Tema]. theminiaturespage.com. Pristupljeno 2. rujna 2023.
  14. ↑ France, John. 2011. Perilous Glory: The Rise of Western Military Power [Opasna slava: Uspon zapadne vojne moći]. Yale University Press. New Haven, Connecticut, SAD. str. 351. ISBN 978-0-300-17744-2
  15. ↑ Pirro, Deirdre. 19. srpnja 2019. The short-lived Kingdom of Etruria [Kratkotrajna Kraljevina Etrurija]
  16. ↑ Desmond, Gregory. 2001. Napoleon's Italy [Napoleonova Italija]
  17. ↑ swissinfo.ch, Julia Slater. 26. studenoga 2012. A 200-year old battle unites and divides the Swiss [Bitka stara 200 godina ujedinjuje i razdvaja Švicarce]. SWI swissinfo.ch (engleski). Pristupljeno 2. rujna 2023.
  18. ↑ Dumas, Samuel; Vedel-Petersen, Knud Otto. 1923. Losses of Life Caused By War [Gubici života uzrokovani ratom]. The Clarendon Press. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo.
  19. ↑ Dumas, Samuel; Vedel-Petersen, Knud Otto. 1923. Losses of Life Caused By War [Gubici života uzrokovani ratom]. The Clarendon Press. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo.
  20. ↑ T︠S︡ezarevich Urlanis, Boris. 1971. Wars and Population [Ratovi i populacija]. Progress Publishers. Moskva, Sovjetski Savez (danas Rusija).
  21. ↑ Dumas, Samuel; Vedel-Petersen, Knud Otto. 1923. Losses of Life Caused By War [Gubici života uzrokovani ratom]. The Clarendon Press. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo.
  22. ↑ Dumas, Samuel; Vedel-Petersen, Knud Otto. 1923. Losses of Life Caused By War [Gubici života uzrokovani ratom]. The Clarendon Press. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo.
  23. ↑ Dumas, Samuel; Vedel-Petersen, Knud Otto. 1923. Losses of Life Caused By War [Gubici života uzrokovani ratom]. The Clarendon Press. Oxford, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo.
  24. ↑ Ferguson, Niall (2004). Empire, The rise and demise of the British world order and the lessons for global power. Basic Books. ISBN 0-465-02328-2.
  25. ↑ Kagan, Frederick (2007). The End of the Old Order: Napoleon and Europe, 1801-1805. Hachette Books. ISBN 978-0-306-81645-1.

Literatura

Vanjske poveznice

Vodič: Napoleonic Wars na Wikivoyageu

Logotip Zajedničkog poslužitelja
Logotip Zajedničkog poslužitelja
 Zajednički poslužitelj ima još gradiva o temi Napoleonski ratovi
Dobavljeno iz "https://hr.wikipedia.org/w/index.php?title=Napoleonski_ratovi&oldid=6708770"